United States or Guernsey ? Vote for the TOP Country of the Week !
Want onder de heerschappij der Turken was er van een geordend schoolwezen haast geen sprake geweest, ofschoon een uitgebreide schoolwet op papier stond. Er waren enkel staatsscholen voor de Mohammedanen en het waren eigenlijk niet anders dan godsdienstscholen, medressehs en mektaben. Ze bleven ook na 1878 bestaan, maar daarnaast werden ongeveer 250 volksscholen nieuw opgericht.
Hij verliet de school, zonder het zijnen ouders te durven zeggen, zocht en vond werk in eene fabriek, legde in 't geheim zijn dagloon in de kas zijner moeder neder en redde dus, als een onzichtbare weldoener, zijne ouders uit de bittere ellende.... Door ontijdig van de school weg te blijven, heeft de goede zoon zijn recht op het behalen der prijzen verloren; maar wij, zijne leermeesters, met toestemming van den heer burgemeester en met behulp van eenen milden beschermer der volksscholen, hebben besloten zijne vlijt, zijne kunde en bovenal zijn edel gedrag door eene bijzondere belooning te erkennen."
De stad Geeraardsbergen bezit verscheidene volksscholen voor jongens en meisjes; eene muziekschool; eene nijverheidschool; eene kostschool, gehouden door Josephieten in het voormalige klooster der Karmelieten; een bisschoppelijk college, in het oude klooster der Miniemen. Twee genootschappen beoefenen de tooneelkunde. Het St-Pietersgilde bloeide reeds in de XVe eeuw.
De minister van binnenlandsche zaken schreef den 3en October 1862 aan den minister van volkontwikkeling: "De aandachtige lezing van het tijdschrift Jasnaja Paljana, uitgegeven door graaf L. N. Tolstoi, gaf mij de overtuiging, dat dit tijdschrift eene geheel nieuwe methode van onderwijs predikt voor de volksscholen, en ideeën verkondigt, die zich door hunne richting als schadelijk doen kennen.
Van de talrijke Roomsche volksscholen is nauwelijks de schoolbevolking afgegaan, of zij wordt opgenomen in de patronages, geleid in de richting van de Vereeniging: Voor eer en deugd, en geroepen, bij haar intrede in het leven deel uit te maken van den Boerenbond »Vereeniging tot bescherming van den middenstand," of van den »Volksbond", tengevolge waarvan zij zich vestigt op het platteland en in de stad, en zich vertrouwd maakt met den landbouw, of commercieele of industrieele bedrijven.
Om te bewijzen dat de kennis van lezen en schrijven niet behoort tot de dagelijksche behoeften van het volk, verwijst Tolstoi ons naar den historischen gang van de ontwikkeling der inrichtingen van onderwijs. "Eerst ontstonden niet de lagere, maar de hoogere scholen: eerst de kloosterscholen, toen de middelbare, daarna de volksscholen.
In den nieuwsten tijd heeft zich het geheele volk, in zoo verre het vrij werd, weder op de studie toegelegd; de lust tot leeren en tot onderwijzen is herleefd, even als vroeger, zijn hooge- en volksscholen in haren boezem verrezen. Ook met betrekking tot de schoone kunsten, is de volksaanleg nooit geheel verloren gegaan.
Vóor wij echter van dit onderwerp afstappen, laten wij nog een uittreksel volgen van een artikel, getiteld: Ontwerp voor een algemeen plan tot stichting van volksscholen, waarin Tolstoi eene geestige kritiek levert op een in 1862 van regeeringswege uitgekomen reglement op schoolzaken. Deze kritische beschouwing kan men samenvatten in de volgende uitspraken.
Sedert 1889 is het een verplicht onderwijsvak in de kweekscholen voor onderwijzers; sedert 1892 wordt het ook in de volksscholen onderwezen en is aan de gemeenteraden overgelaten, of de school leerboeken in landsmaal of in bymaal zal gebruiken, en sedert 1897 worden wetsvoorstellen in beide talen ingediend.
Woord Van De Dag