United States or Cuba ? Vote for the TOP Country of the Week !


Ang taguihauat ay isang bagay na sibol na matigas, mapula pula, mainit, mahapdi at masaquit, na may ugat din para nang pigsa; datapoua ang taguihauat mayroon sa ibabao na tila lan~gib, at ang pigsa,i, ualang gayon. Ang gagauin sa sinisibulan nang taguihauat ay ang turo sa párrafo 240. Saca cun macaputoc, ay tapalan nang isang cabiac na lasonang inihao sa apoy, na mainit cun itapal.

Sa dacong icadalauang puong taon nang buhay n~g tauo, mayroon namang sungmisibol na apat na bag-ang din, na ang pan~galan nang man~ga tauo doo,i, ang bag-ang nang bait . Ang batang nagcacasaquit, cun sinisibulan nang n~gipin, ay cailan~gang sumpitin nang tubig na pinaglagaan nang culutan lamang, ó purgahin caya n~g mahinang purga, parang magnesia ó ruibarbo, ó hojas de sen.

Ang gagauin sa sinisibulan nang gayon, ay ang man~ga bilin sa párrafo 240.

Datapoua hindi nauaualang parati nang lagnat na munti, at nanab-ang siya nang pagcain, hangang di tumahan ang paglaqui nang culebra. Cun ang muc-ha,i sinisibulan noon, ay sungmasaquit ang ulo, namamaga ang bubong nang mata, ang mata,i, piquit, at hindi mapalagay ang maysaquit.

Mayroong tauong nilalabasan nang man~ga mancha sa muc-ha, di man siya nagcacasaquit, at nang mauala yao,i, basain ang muc-ha na maquiilan maghapon nang sucang matapang, na pinaglagaan nang ugat nang calabasang puti. Ito,i, turo ni Clain. Datapoua,t, ang dahilan nang man~ga mancha sa muc-ha ó sa catauan ay saquit na namamahay sa loob. Ang gagauin sa sinisibulan nang anomang bagay na sibol.

Cun ang maysaquit ay hindi guinamot nang paanyo, at hindi mauala ang pamamaga nang baga; lungmulubha siya, at sinisibulan nang baga doon sa caniyang baga, at itong tungmutubo roo,i, pinan~gan~ganlang Vómica sa uicang Castila. Ang gagauin doo,i, ganito: Ang gagauin sa maysaquit na may sibol doon sa caniyang baga.

Caya naalaman, na ang litid nang n~gipin, ó ang pinacabalat na matigas na naroon sa ilalim nang n~gidn~gid siya ang nag-darala nang pagsaquit nang n~gipin, sapagca cun ang may cataua,i, naiinitan, yaon ang pagsaquit nang n~gipin; cun minsan linalagnat ang may catauan nang malaqui; ang pulso,i, malacas at puno; mapula ang mucha, ang bibig ay mainit; ang saquit nang ulo ay malaquing totoo; namamaga ang n~gidn~gid, at cun minsan sinisibulan nang bucol na munti; pati nang pisn~gi ay namamaga rin.

Datapoua cailan~gan ang husay na pagcain pati nang pag-inom, at bucod dito,i, paiinumin nang bilin sa número 24, at maminsan minsang pupurgahin nang bilin sa número 23. Masama roon ang man~ga masaclap, at ang guinagamot nang gayon, ay sinisibulan cun minsan nang cancro sa bahay tauo.

Ang damdam nang maysaquit, na yaong lugar na sinisibulan nang culebra ay mainit na totoo, na yaon ang di icatulog niya; ang saquit ay lungmalaqui sa dalaua ó tatlong arao pa. Saca hindi nag-iiba hangang sa lumalo ang isa ó dalauang arao; ungmuunti tuloy at may nalalaglag sa balat na masaquit na tila calisquis, at nauauala ang saquit.

Cun malauon na ang saquit, mayroong lungmalabas na man~ga manchang mapulang mapula, para nang quinagat nang pulgas, cun minsan naman sinisibulan sa liig, sa dibdib, at sa tiyan nang man~ga butil na puno nang tubig, na yao,i, masama. Ang maysaquit ay namamatay cun minsan sa icapat, ó icalimang arao. Masama sa saquit na ito ang man~ga bagay na mainit.