United States or Marshall Islands ? Vote for the TOP Country of the Week !


Hij neemt het op voor de vrijheid van denken en spreken, die hij in het orthodoxe Noorwegen van 1878 bedreigd ziet. En ofschoon het woord 'vrijdenker' in den titel van het boek te verstaan is in den zeer gebruikelijken zin van 'iemand, die met het Christendom gebroken heeft', is de dichter toch op weg, in den vrijdenker iemand te zien, die vrij denkt.

Hij sloot vriendschap met een zekeren meester Alfonso, een man, die, nadat hij eerst zijn Joodsch geloof had verwisseld voor den Islam, overging tot het Christendom, en ten slotte vrijdenker geworden was.

Geen "wetenschappelijk" mensch, geen vrijdenker en geen geloovige zal dit eenigermate met ons eens zijn, doch de meesten geven den uit de geschiedenis der menschelijke dynastieën bekenden Khoefoe als den bouwer aan.

Eertijds," ging Golinitschef voort, zonder Wronsky en Anna aan het woord te laten komen, "eertijds was de vrijdenker een man, opgevoed in godsdienstige en zedelijke denkbeelden, bekend met de wetten, die de maatschappij besturen en die eerst na veel tweestrijd tot de vrijheid van denken geraakte; maar wij bezitten nu een nieuw type: de vrijdenkers, die opgroeien zonder ooit te hebben hooren spreken van de wetten van zedelijkheid en godsdienst, die niet weten, dat zekere autoriteiten bestaan kunnen, en die slechts het gevoel van ontkenning bezitten.

Volgens de wet moest men hem vervolgen, want de idee der eenheid van godsdienst was vast vervlochten met het geheele systeem van het absolutisme, en elkeen, die op godsdienstig gebied afwijkende meeningen verkondigde, hetzij als jansénist, protestant, atheïst of vrijdenker, was een rebel. Er is geen rede, in die vervolging een bijzondere schanddaad der reaktie te zien.

"Bovendien werd haar, als dochter van den oudste van het geslacht, de grootste achting bewezen door alle Gortschakoffs, t.w. den gewezen minister van oorlog, Nikolaas Iwanowitsch, Andrei Iwanowitsch en de zonen van den vrijdenker Dimitri Petrowitsch, Peter Sergius en Michael Sebastopolski.

»Och, die kwam uit zoo wat in alles, geene overdrijving in 't godsdienstige, dat is waar, maar zoo iets eigendunkelijks, dat sommigen hem voor een vrijdenker hielden. Hij was een vroom man, en toch kon hij zich zoo scherp uitlaten over kerkdienaren en kerkelijke toestanden, dat sommigen hem verdachten tot de vrijmetselaars te behooren, en lid te zijn eener loge in de naburige groote stad.

Heete rillingen liepen mijn rug over. Maar wisten ze wel, die kardinalen, dat ik niet eens Katholiek was!! Een vrijdenker, neen, een heiden, een aanbidder der antieke goden! En de politiek, van af een Vaticaansch standpunt? O God, o God, riep ik in stilte, sta mij bij! W

Zij wil hem bevrijden uit de gevangenis, maar ze wil niet de vrouw van een vrijdenker worden. Slechts een half uur wil donna Elisa Gaetano voor zich zelf behouden, slechts een enkel half uurtje. Maar zoo lang zal zij zeker niet kunnen zitten met zijn hand in de hare en hem duizenden vragen doen, want het volk heeft zijn komst reeds vernomen.

De drempel van het huis werd verboden en nu moesten zij er wel in berusten om buiten te blijven. Dit werd zonder drukte gedaan en den naam van Sociaal-democratische Vereeniging werd aangenomen. Aan het hoofd stond de kleermaker »Henri Gerhard«, een bekend vrijdenker en tevens een van de leiders der werklieden-beweging die had deel genomen van 1869-1872 aan den Internationalen Bond van Karel Marx.