United States or Qatar ? Vote for the TOP Country of the Week !
Fatsoen, zedelijkheid, onderwijs, godsdienst alles is verburgerlijkt en ontaard tot geestelooze vormen in de familie Pieterse, in Pennewips school, bij juffrouw Laps, bij zijn vrienden de Hallemannetjes, "die zoo bizonder fatsoenlijk waren", en in de handelszaak van Kopperlith op de Keizersgracht.
In den oorlog is rooflust altijd een in het oog springende karaktertrek van hen geweest, en zelfs in vredestijd is rooverij letterlijk een handwerk bij hen, 't is zeggen zij, "wel een gevaarlijk handwerk, maar het is niet onteerend," want moed, kracht en dapperheid, zoo zeggen zij nog heden, betaamt den man meer dan pijnlijke zedelijkheid.
Want door de gelofte van kuischheid doet hij alleen afstand van het huwelijk. Een priester, die zich aan de zwaarste vergrijpen tegen de zedelijkheid schuldig maakt, breekt zijn gelofte van kuischheid niet, zij zou alleen worden verbroken, wanneer de priester huwde."
Bij haar nauwgezette opvattingen van zedelijkheid bood de goede vrouw aan, het verleden te vergeven, als ik met Eliza wilde trouwen. Dat ging niet en zij ontzei mij van nu af hare gunst en hare gastvrijheid. Op den avond na dit gesprek, ik zou den volgenden morgen vertrekken, overwoog ik mijn toekomstig gedrag. De strijd was zwaar, doch te spoedig gestreden.
Door de eerste werden zij leden van een groot en schoon verbond, dat reeds zoo vele volken van wijd uiteenloopenden aanleg en belangen omvatte, doch die allen door gevoelens van algemeene welwillendheid en onderlinge toegenegenheid het bestaan van een band van broederschap erkenden, en door gelijke beginselen van zedelijkheid en volkenregt zich verbonden gevoelden.
Haar strenge zedelijkheid, haar vormelijke begrippen, haar gebrek aan wereldkennis, alles had ik tegen mij. Het feit zelf kon ik niet ontkennen, en elke poging het te verzachten, was vergeefsch.
Landbouw en handel konden zich ongestoord ontwikkelen; godsdienst en zedelijkheid werden aangekweekt, en de welvaart der ingezetenen nam toe onder begunstiging van vrede en van een regtvaardig en zorgvol landsbestuur, dat zijne plannen tot verbetering met klem en kracht doorzette.
Dat een onwetend mensch zoo laag dale en den eerbied voor zich zelven verlieze, dit is te begrijpen; maar zij kan lezen, zij is geleerd, zij heeft van u, moeder, niets gekregen dan lessen van deugd en zedelijkheid. Uwe goedheid, uwe weldaden, onze vriendschap, dit alles heeft zij vergeten. Zij is dubbel schuldig. O, ik zal haar aandenken in mijn hart versmachten met geweld.
Kortom," vervolgde hij, eensklaps zijn schertsende toon hernemende, "al wat ik verlang is, dat verschillende dingen in verschillende doozen bewaard worden. Het geheele samenstel der maatschappij, zoowel in Amerika als in Europa, is van allerlei dingen gemaakt, die niet voor de proef eener maar eenigszins strenge zedelijkheid bestand zijn.
Maar, voor hen, immers voor de meesten hunner, is dat dan ook genoeg: dat intellektueele ontwikkeling en zedelijkheid, dat kennis en karakter al zeer weinig met elkander hebben uit te staan; dat het bezit van het eene niet den minsten waarborg oplevert voor de aanwezigheid van het andere; dat althans voor de overgroote meerderheid eene bloot verstandelijke, wetenschappelijke beschaving zonder zedelijk-godsdienstigen grondslag, zonder positieve religieuse overtuiging, inderdaad geene beschaving, maar eene verniste barbaarschheid, niet eene weldaad en zegen, maar veeleer een vloek en een zeer groot gevaar is: ziedaar eene waarheid die, naar ik vrees, ook hier, als elders, al te zeer uit het oog wordt verloren.
Woord Van De Dag