United States or Gambia ? Vote for the TOP Country of the Week !
Om zyn aan Holsma gegeven woord gestand te doen, verbood hy zich alle onderzoek dienaangaande, en drong met heldhaftigheid z'n aandoeningen terug. Het blyft de vraag, of-i tot helderheid en zelfkennis zou geraakt zyn, wanneer hy hierin niet geslaagd was? Wie zegt ons of niet misschien de indrukken die hy meende te hebben opgevangen van buiten-af, de afspiegeling waren van z'n eigen gemoed?
Holsma sprak hierop weder van beschaving, van de ware die iets anders en iets meer behoort te zyn dan vernis. Hy betoogde dat er in geestelyke ontwikkeling 'n hefboom ligt om 't zedelyk standpunt te verhoogen, en eindigde met de opmerking dat het laagstellen of minachten van 't onbekende veelal voortsproot uit gebrek van zelfkennis.
Het zou mij niet verwonderen indien wij hier een geestelijke omwerking van een wereldlijk lied vóór ons hadden; immers dergelijke kinderliedjes in den trant van ons "kinne-, kinnewipje", aanbrengers van vroegste zelfkennis voor het kind, zooals zij nog te onzent en in andere landen van West-Europa in den volksmond leven, zullen wel overoud zijn .
"Mogelijk ligt een deel van deze misfortuin aan u zelve, Francis," sprak ik zacht maar met nadruk; "gij hebt verkeerd gezocht, of zijt niet op de rechte wijze met uw onderzoek aangevangen." "Hoe meent gij dat?" vroeg zij meer getroffen dan vertoornd. "Is het wel zeker, dat gij met zelfonderzoek, met zelfkennis zijt begonnen?"
Straks zal de eene helft van m'n lezers ontwaken uit z'n flauwte, en dan moet ik u verlaten. Ge hebt gevoeld ... eigenlyk ... wel beschouwd ... van zeer naby bezien ... niemendal te wezen! Sjt ... sjt ... spreek me niet tegen, uit nog verder gedreven nederigheid. Uw scherpzinnigheid en zelfkennis is buiten twyfel en buiten debat. Uw vader in 't besjeshuis ... Regent van 't oude-mannenhuis.
Dit zijn Beatrice's verwijten, naar aanleiding waarvan Dante zegt: "Zulk een zelfkennis beet mij het hart, dat ik verwonnen viel ". Men ziet het, ook andere dingen dan het naloopen van een meisje gelden der hemelsche Beatrice voor afval van haar. Niet echter zijn huwelijk met Gemma Donati, de vrouw bij wie Dante vier, volgens anderen zelfs negen kinderen verwekte.
En die helderheid van denken was zóó intens, dat hij, in eene naïve lacune zijner slechtheid, in een naïve juistheid van zelfkennis, het eens, gedurende eene seconde, bevreemdend in zich vond, dat hij zooveel talent, zooveel genialiteit der gedachte niet aan een doel besteedde, edeler dan het zijne was ... Waarom ben je geen artist geworden? hoorde hij Eve nogmaals vragen.
Tranen en smeekingen baatten niets. Zoo werd Bella bij ons gelaten. Haar vader was alleen de wijde wereld ingetogen. Ongelukkig de man, die zoo laat, die met grijze haren zijn levensloop nog eens beginnen moet! Hij had het geluk, op zijn pad een man te ontmoeten, die dat wilde en rustelooze karakter, dien wisselzieken geest eenigszins tot zelfkennis en verandering bracht.
Zoo wordt het ruwe wezen van den natuur-mensch tot een denkenden mensch veredeld, en in dezelfde mate als hij vordert op den weg van zelfkennis en ontwikkeling, zal deze zich minder laten beheerschen door zijne blinde hartstochten en driften. Hartstocht en zinnelijkheid zijn noodzakelijk; dat is te zeggen: zij hebben het recht van bestaan evenzoogoed als ieder ander moment onzer persoonlijkheid.
Zonder enige zelfkennis in dit opzicht loopt men des te meer gevaar zich een karikatuurbeeld in positieve dan wel negatieve zin te vormen en dat door te geven. Terwijl het streven gericht dient te zijn op verheldering en een zo zuiver mogelijk weergeven van de feiten.
Woord Van De Dag