United States or Nauru ? Vote for the TOP Country of the Week !


Ang totoong lauong saquit ay ang sa bayauang, ang sa batoc, at sa balisacang. Cun ang saquit ay nananatili sa balat nang ulo, sa bubong nang mata, ó sa n~gipin ay totoong nahihirapan ang maysaquit; at lalo pang mahirap at mapan~ganib cun napapasaloob ang saquit. Cun ungmacyat sa ulo, ay nagbabalais ang maysaquit; at cun sa sicmura, ó sa bituca mapatun~go, ó sa baga, siya,i, mamamatay caalam-alam.

Cun baga magaling man ang may catauan, may natitira pang caunting masaquit sa tiyan ó sa sicmura, ay hindi sucat hamaquing pabayaan, at caalamalam ay sisibulan nang bucol sa loob; caya ang gagauin doo,i, itutuloy yaon ding man~ga turo cong gamot sa párrafong ito, hangang sa uala nang maramdamang ano man ang maysaquit.

Ang gamot dito ay iba-iba lamang nang caunti sa guinagaua doon sa lagnat na buloc . Ang maysaquit ay paiinumin nang marami nang turo sa número 3; at cun siya,i, nalagnat nang dalaua ó tatlong arao cun baga nahahalatang marumi ang sicmura dahil sapagca ibig niyang sumucang parati, ó siya,i, sungmusuca n~ga, ó mapait na totoo ang bibig, ay big-yan nang bilin sa número 34 ó 35; at cun hindi rin nauauala yaong capaitan nang bibig, at ang pagca ibig niyang sumuca, ay purgahing maquiilan nang bilin sa número 24 ó número 21 man, cun malacas ang may catauan.

At nang maalaman cun anong ipaiinom doon, ay basahin dito sa libro ang man~ga bilin doon sa sariling capítulo nang saquit na yaon. Catungculan namang maalaman nang nag-aalaga sa maysaquit, na masamang purgahin siya ó pasucahin pagca bagong nagcasaquit: cun minsan ang pasuca sa man~ga saquit na iba,t, iba nacacasira,t, nacacahirap sa sicmura, sa baga at sa atay, at nagdadala nang ibang masama.

Itong man~ga batang malimit magcabulati sa tiyan ay masamang pacanin nang man~ga maliuag matunao sa sicmura, para nang man~ga hilao na bun~ga nang cahoy, ó man~ga gulay na hindi lutong maigui. Nota.

Sapagca yaong man~ga cacaonti na hindi natutunao sa sicmura touing arao, ay naiipon nang naiipon doon,na yao,i, ang iquinapagcacasaquit nang may catauan sa calaunan. Nacacapagcasaquit naman sa tauo ang pagcaing minsanan nang man~ga sarisaring bagay na hindi magcaayon para nang chocolate at saguing, etc.

Cun mayroong batang dinaraanan nang suba, sauan ó ibang bagay na convulsión, caalamalam ang totoong pinan~gagalin~gan noong man~ga saquit na yao,i, ang maasim sa sicmura, ó ang pagsibol nang n~gipin, ó ang bulati, ó ang hindi paglabas nang unang iniilaguin nang batang bagong pan~ga-nac.

Pinakikinaban~gan ang paglaguim, pagca alipin ang bayan, pagca walang m~ga yun~gib ang bundóc, pagca macapaglalagay ang nacapangyayari n~g isang bantay sa licuran n~g bawa't cahoy, at pagca sa catawan n~g alipin ay wala cung di sicmura at bituca; n~guni't pagca nararamdaman n~g wala n~g pagcasiyahan sa sama n~g loob na nakikihamoc upang siyá'y mabuhay, na ang bisig niya'y malacás, na tumitiboc ang canyang pusò at nag-aalab sa poot ang canyang cataohan, ¿mangyayari cayang mapugnaw ang sunog na canyang guinagatun~gan at n~g lalong magnin~gas?

Dahil sa casam-an nang pag-gamot sa man~ga maysaquit dito sa Filipinas, ang maraming tagalog ay idinaraying nilang may matigas sa canilang tiyan; at bagamán hindi nacacamatay yaong saquit na yao,i, cun minsan nacagugulo sa man~ga catungculan nang sicmura,t, bituca.

Datapoua cun ang nararamdaman nang may cataua,i, hindi itong man~ga bagay na ito, cundi ang ibang man~ga sinabi co sa párrafo 513, magaling sa caniya ang purga sa pasuca, lalo pa cun mayroong han~gin sa tiyan, ó sa sicmura, ó cun masaquit ang bayauang; at tila mayroon siyang nararamdamang mabigat sa tuhod.