United States or Montserrat ? Vote for the TOP Country of the Week !
Cun umaga mayroong maraming lauay sa caniyang bibig, at ang hinin~ga ay iba sa rati ang amoy na tila maasim; ang ilong ay parating quinacamot at macati.
Ang jarabe nang suca, pagcaraca,i, linalag-yan na nang azúcar. Itong man~ga pagluluto nang m~ga maasim, ay hindi sucat gauin cundi sa palioc, at masama roon ang bacal at tangso. Nota. Cun ang maysaquit ay malubha at hindi na magaua ang jarabe, ay ilaga mo, ó isama mo sa mainit na tubig yaong gagauing jarabe, sampon nang azúcar ó pulot, at yaon ang aariin mo munang parang jarabe.
At nagdalidali n~g mainam na pagyáo at paghanap sa canyáng m~ga caibigang babae. Nagpaalam si Ibarra n~g macaraán ang iláng sandali, sa pagca't canyáng nakitang walang salang pápanglaw ang pagpupulong na iyón; maasim na matamis ang pagmumukhâ ni capitang Tiago, hindi umiimic si Linares at nagmámasid, ang curang nagpapacunuwaring nagágalac ay nagsasalitâ n~g m~ga cacaibáng bagay.
Mayroon namang tauo, na caya guinagalis, ay siya,i, nalalinan noon. Ang gamot sa guinagalis ay gayon. Houag pacanin nang man~ga ma-aalat at maasim, pati nang may taba, ó nang man~ga maiinit para nang pimienta, chile, clavo, luya, etc. Painumin arao-arao nang tubig na pinaglagaan nang bilin sa número 26, ga tatlong taza carami maghapon.
Cun mayroong batang dinaraanan nang suba, sauan ó ibang bagay na convulsión, caalamalam ang totoong pinan~gagalin~gan noong man~ga saquit na yao,i, ang maasim sa sicmura, ó ang pagsibol nang n~gipin, ó ang bulati, ó ang hindi paglabas nang unang iniilaguin nang batang bagong pan~ga-nac.
Cun ang pag-ihi nang dugo ay casama nang bulutong ó nang man~ga lagnat na malaqui, ang lagnat ó ang bulutong ay guinagamot muna para nang turo sa man~ga capítulong nacaraan, at ang pag-ihi nang dugo ay siyang cusang mauauala. Maigui roon naman ang suero nang gatas, cun hindi pa maasim; n~guni,t, iinumin nang malauong panahon.
Ang pagcain nang carne ó isdang buloc, ang pagcain naman nang maraming carne, ang hindi pagcain nang man~ga gulay, ó bun~ga nang cahoy, ó nang man~ga maasim, ang pagtahan sa piling nang man~ga laua, cun ang tubig ay tahan, ang pagtahan sa bahay na siquip, na may maraming tauo, ang caruc-haan, ang capanglauan at ang casam-an nang panahon, ay yaon ang pinagmumul-an nitong saquit, ó lagnat na sucab.
Masama doon ang maymanticang marami, ang m~ga maasim, at ang may harina para nang patani, balatong, etc. Masama rin doon ang pagsasangra at ang purga. Ang totoong bagay na gamot sa gayon, ay ang pinagquiquilan nang bacal; yaon bagang bacal na totoo, na hindi acero ó ang ualang patalim. Masama naman ang bacal na may calauang.
Huag mag antay ang bayan ng puri at ginhawa, samantalang likó ang pagpapalaki sa batá, samantalang lugamí at mangmang ang babaing magpapalaki ñg anak. Walang maiinom sa labó at mapait na bukal; walang matamis na buñga sa punlang maasim.
Maigui rin dito ang talaba na yao,i, hindi lulutuin, cundí pagcaraca,i, cacaning hilao. Dito sa Filipinas ang natutuyo ang catauan ay magaling uminom siya nang tuba sa niyog ó sa caong, datapoua houag ang maasim. Mabuti rin ang siya,i, cumain nang man~ga sarisaring matamis na guinagaua sa man~ga trapiche.
Salita Ng Araw