United States or Cambodia ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ook de neiging tot spreuken en spreekwoorden en wendingen als: "kinder mijn", "salighe wiven", "lieve vrienden" ontbreken hier niet. Dat deze leerdichter slecht te spreken is over den "scalken vos Reynaert", kan ons niet verwonderen . Evenals de overige leerdichten is ook der Minnen Loop een vrucht vooral van lectuur.
Het verwondert ons niet, bij deze neiging tot didactiek ook hier een paar maal het vaderlijk "lieve kindre" aan te treffen, dat wij vroeger in de leerdichten aanwezen, noch dat het debat en daarmede verwante vormen hier vaak voorkomen.
De rijkdom aan gegevens, dien deze leerdichten bieden aan den onderzoeker van de zedelijke ontwikkeling onzer voorouders, mag ons oog niet verblinden voor hunne doorgaans geringe waarde als literaire kunstwerken. Noch in den bouw der werken, noch in het verband der deelen, noch in de uitwerking der onderdeelen valt doorgaans want er zijn uitzonderingen eenige kunst te bespeuren.
Steeds fijner worden de wenken die Provençaalse en Franse didaktiese gedichten de dames geven voor hun optreden in de wereld »Het hof der Liefde", »De God der Liefde", »De Sleutel der Liefde", »De Kunst der Liefde" en wat die alle heten, de Liefde wordt nl. altijd beschouwd als de bloem van het wereldse »Savoir-vivre". Dergelijke leerdichten bewerkte een halfduitse geestelike in Italië in Duitse verzen en zond die naar zijn land onder de titel »De Walse Gast", en kort daarop volgde een »Winsbecker" en een »Winsbeckerin" met hun raad. Een geslacht later was er een notaris uit Florence die aan Franse hoven verwijld had en die, toen hij thuis gekomen was, een leerdicht schreef om zijn vrouwelike landgenoten Franse manieren te leren. En nu zijn het niet meer zo als vroeger elementaire regels die ze daar te lezen krijgen: wanneer ze zich verschonen moeten en dergelijke dingen ofschoon »er zijn dames die geloven dat reinheid een teken van losse zeden is" hij schrijft vooral over de kunst om maatschappelike talenten te vormen. De dame moet leren zingen en als zij een aangename stem heeft, moet zij zich niet laten bidden, maar gewillig een lied ten beste geven; ten dans moet zij gaan »
En in een reeks leerdichten worden geformuleerd, niet langer gelijk vroeger, de voorschriften der geestelike paedagogen, hoe men de »fijne wereld" opvoeden moet, maar omgekeerd, regels voor goede manieren, opgesteld door die zelfde geesteliken tengevolge van wat ze zelf in die kringen hadden kunnen opmerken en leren.
Tusschen die voorbeelden vindt men hier en daar, evenals in de leerdichten van lateren tijd, uitweidingen over de priesters, over de onkuischheid van velen in dien tijd, ook wel eens over den dichter zelven. Geleerdheid is hier genoeg, ook navolging van VIRGILIUS; poëzie zoo min als in verreweg de meeste onzer middeleeuwsche leerdichten.
Voor een betere kennis van het maatschappelijk leven dier dagen zijn deze leerdichten van veel belang. Echter zal men bij een werk als de Spiegel der Zonden nimmer uit het oog mogen verliezen dat het de bedoeling van den samensteller was: slechts de zonden te doen zien en dat JAN DE WEERT vooral een hekeldichter is.
Haar geestige antwoorden en haar schone zang; zij kent de kunst van spreken en zich aangenaam voor te doen van »plazers far e dir"; zij is aangenaam gezelschap »d'avinen companha", zij is beminnelik in haar optreden amorosa en totz son semblans; zelfs bij de besten wekt zij een duizendvoudig behagen. Een hele rij leerdichten wijden de troubadours ook aan de maatschappelike opvoeding der vrouw.
Talrijk zijn de werken, door Dirck Pietersz., onder dezen naam en onder dien van Pers, in 't licht gegeven, zoo in proza als in poëzie, even verschillend van strekking als van vorm: geschiedenissen, stichtelijke rijmen, leerdichten, sonnetten, gezangen, bijschriften enz.
De hier behandelde tweespraken en dialogische gedichten, de korte coupletten, waaruit het bundeltje Van Zeden bestaat, kunnen dienen als voorbereiding op de didactische lyriek, die wij in een volgend hoofdstuk zullen leeren kennen. Zij zijn als schakels, die de leerdichten in epischen vorm verbinden met de didactische lyriek.
Woord Van De Dag