United States or United Kingdom ? Vote for the TOP Country of the Week !


Nov. 1912. [p.34] R. VAN GENDEREN STORT: IDEALEN EN IRONIE

Toen was het, dat hij duidelijk begreep, dat de mensch, als hij geen ander uitzicht heeft als lijden, dood en eeuwige vernietiging, er toe komen moet, onder de gedachte aan zelfmoord, het probleem van ons bestaan te verklaren op eene wijze, die er slechts de wreede ironie van een kwaadwillig wezen in kan zien.

Geen wonder dan ook zoo de jonge, aan fijner beschaving gewende, met diepe minachting op die soort van volk neerziende edelman, ook in weerwil van zijn eerbied voor den leermeester, die steeds met ontzag den kluizenaar van den Bhadrinâth had genoemd, juist geen groote verwachting had van den man, die aan de deur van gindsche woning hem zou ontvangen, en een ligten toon van ironie niet had weten te onderdrukken toen er van den heilige in het Himâlaya-gebergte werd melding gemaakt.

Dit is géene ironie; dit is voor mij een wreede maar besliste waarheid. Als men echter niet meer héel jong is, is het beter dit nièt hardop te zeggen. Daarom laat ik het liever drukken in Het Vaderland. Nu weet ge misschien wel iets van de lezing de onhoorbare, want tumultueuze der Florentijnsche Futuristen, maar ge weet nog, vermoed ik, niet heel veel van de Futuristen zelve.

En jelui herinnert je dan wellicht even weinig, dat iets van dat mooie uit dichtgevouwen ondoorzichtbaarheidjes, die eens een hoopvol zaaier in je wierp, werd geboren, als de aarde het doet. Daar begint de bijtende ironie al: juffrouw Hofland is oud en leelijk, zooals je verderop zien zult.

Hij schroomt niet, de schamele hut, het "huseken cranc", waarin JEZUS geboren wordt, met zachte ironie "dit paleis" te noemen; evenmin om van PETRUS te zeggen, dat hij "zweette als een das" toen hij JEZUS verloochende, of ons MARIA MAGDALENA te teekenen, zooals zij onder stoelen en banken door kruipt om bij JEZUS te komen .

Zelfs een bel-esprit uit de tweede helft der vijftiende eeuw betitelt een epigram: "Soubz une meschante paincture faicte de mauvaises couleurs et du plus meschant peinctre du monde, par maniere d'yronnie par maître Jehan Robertet." Hoe fijn daarentegen kan de ironie reeds zijn, zoodra zij de liefde raakt.

"Maar op gevaar af wat indiscreet te worden," zegt Archibald ten laatste, niet zonder een weinigje ironie: "wanneer mevrouw Helmond zich waarlijk zoo sterk gevoelt dat ze wel aanstonds opnieuw dat reisje zou kunnen maken, en dokter, zooals u zegt, gemakkelijk wanneer hij 't wilde een week of drie kon uitbreken, dan neem mij niet kwalijk dan is het toch wel hard voor de ongelukkige familie Debecque, om te moeten vernemen dat er bij dokter Helmond en zijn lieve vrouw zoo weinig sympathie voor haar partij bestaat."

Hij vertelde hun zijn ongeluk met een ongehoorde overdaad van bizarre wendingen en woorden en gedurende een uur sprak hij met een hartstocht en een vuur, die de anderen stil maakten. "Helaas, helaas!" zeide de schilder Marcel, toen hij den regen van ironie hoorde, die van de lippen van zijn vriend stroomde, "Rodolphe is te vroolijk."

Dan genoeg, gij hebt mij uitgelokt over Piet te spreken, terwijl gij mij de geschiedenis schuldig zijt waaraan Frits Millioen zijn schitterenden bijnaam heeft te danken, die echter, naar ik hoor, op hem steeds de uitwerking doet eener snijdende ironie." »Ja, hij wordt er altijd boos over als hij dien hoort, nu dat is niet te verwonderen. Luister! Maar gun me eerst eene versche pijp te stoppen."