United States or Suriname ? Vote for the TOP Country of the Week !


¡Dáhíl diyá'y walâ sino man sumisinta sa catotohanang hubád! Magalíng ang bágay na iyán sa salitâ, mangyayari lamang sa daigdîg na pinápanaguimpan n~g cabatâan. Náriyan ang maestro sa escuela, na walang tumútulong síno man, sangól na púsong nagmithî n~g cagalin~gan ay walang ináni cung di libác at m~ga halakhác; sinábi ninyó sa áking cayó'y taga ibang báyan sa inyóng sariling lupaín, at naniniwalâ acó. Mulâ sa únang áraw n~g inyóng pagdatíng díto'y inyóng sinactán ang calooban n~g isáng fraileng cabalitaan sa m~ga táong siya'y isáng banál, at ipinalalagay n~g canyáng m~ga cápuwâ fraileng siyá'y isáng pantás. Loobin nawâ n~g Dios na ang guinawâ ninyóng itó'y huwág siyáng maguing cadahilanan n~g m~ga mangyayari sa inyó sa hináharap na panahón. Huwág po ninyóng acalâing dáhil sa pinawawal-áng halagá n~g m~ga dominico at agustino ang guinggóng hábito, ang cordón at ang salaulang pangyapác, na dahil sa minsang ipinaalaala n~g isáng dakílang doctor sa Santo Tomás, na ipinasiyá n~g papa Inocencio III,

Marahil ang matamís na sagót ni Ibarra n~guni't sa sandalîng itó'y hindî ko naaalaala siyá. ¡Aba, hindî siyá maaring ma ... mapagcamal-an sa iba! ang idinugtóng n~g Doctor na lumacás ang loob. Mapulá ang canyáng buhóc at totoong masamáng man~gastíl

Aco,i, nagaamo-amo sa iyo mabunying Doctor, na nacaliuanag sa boong sangmundo, na idalan~gin mo aco sa Pan~ginoon Dios na pagcalooban aco nang loob na mababa at mauilihin sa aral na itinuro mo,t, itinuro nang Ina nati,t, maestrang santa Iglesia, apostólica, romana.

¿At ang doctor? ¿At anó bang acal

Pagkalipas n~g isá~g taón at kalahatì, at ala~gala~g sa kanya~g kathá~g «Los efectos Jurídicos de la ignorancia del Derecho» ay tina~ggáp niyá a~g katibaya~g «Doctor». Niyaó~g panahó~g yaón ay kasalukuyan siyá~g kalihim n~g «Ateneo de Madrid» ku~g saan siyá lagi~g nakipagtu~ggalian at nagta~ggól sa ikapagtátamó n~g m~ga kabaguhan tu~go sa paglay

Hanpasin mo sila sa sombrero na gaya n~g gawa n~g m~ga cura at n~g m~ga teniente n~g m~ga guardia civil; turuan mo sila n~g "urbanidad." ¿At cung aco'y canilang hampasin? ang tanong n~g doctor De Espadaña. ¡Tungcol sa bagay na iya'y icaw ay lalaki! ¡N~gu ... n~guni't aco'y pilay!

Hindî sagot ang m~ga libritong yaon sa m~ga pan~gan~gatowiran ni Rizal, cung di licawlicaw na paglait, pag alipusta at m~ga pagpaparatang sa tinatawag nilang han~gal at imbíng Doctor Calambenyo.

Upang mabigyáng wacás ang bahaguing itóng nauucol sa m~ga salisalitaan n~g báyan; at n~g mapagwarì man lámang n~g m~ga bumabasa cung anó cayâ ang iniisip n~g m~ga waláng málay na m~ga tagabúkid sa nangyari, pumaroon tayo sa lílim n~g tolda n~g plaza, at pakinggán nátin, ang m~ga salitaan n~g iláng nan~gároroon, ang isá sa canila'y cakilala nátin, na ibá cung ang nananaguinip sa m~ga doctor sa panggagamot.

N~g Abril n~g 1896 ay inutusan ni Andrés Bonifacio si Doctor Pío Valenzuela upang sabihin cay Rizal na pinagcaisahan n~g m~ga capanig sa "Kataastaasan Kagalanggalang Katipunan n~g m~ga Anak-Bayan", na pagpilitang tamuhín ang Casarinlán n~g Filipinas sa pamamag-itan n~g pakikihamoc sa m~ga castíl

Isang hapon, samantalang dinadalaw ni Sinang at ni Victoria ang canilang caibigan, nan~gagsasalitaan naman sa comedor ang cura, si capitang Tiago at ang mag-anac ni doña Victorina, hanggang sila'y nan~gagmimirindal. Tunay n~gang aking dinaramdam n~g di cawasa, ang sinasabi n~g doctor; at daramdamin din namang totoo ni pari Dámaso.