United States or United States Virgin Islands ? Vote for the TOP Country of the Week !
In April 1409 kocht graaf WILLEM VI een boek "dairin stonden vele schoonre sproken, die Willem van Hillegairtsberge gemaeckt hadde"; dat zal wel de voornaamste nalatenschap van onzen spreker geweest zijn . Die nalatenschap zou er misschien anders hebben uitgezien, indien zijn talent zich onder gunstiger omstandigheden had kunnen ontwikkelen. Want eenig talent had WILLEM VAN HILDEGAERSBERCH wel.
Hoe juist heeft hij die zwakke en zorgelooze menschen gezien, die zich geene behagelijke zonden willen ontzeggen en denken: als wij ouder worden zal onze zinnelijkheid vanzelf wel afnemen en onze "nature vercouden". HILDEGAERSBERCH heeft het eerst de verveling van den traag voortkruipenden tijd beseft en in woorden gebracht: Als my die tijt verlanghen dede, So had ic ziecte ende onghevoech, Ic hoorde wat die clocke sloech, Die tijt, die ghinc van ure tot uren .
Zijn verzet tegen de materiëele voorstelling dat "God is als een mensch gedaen", zijne eigene voorstelling dat God "altemale een gheest" is, herinneren ons ook aan den Lekenspieghel. BOENDALE'S beschouwing der literaire kunst is door HILDEGAERSBERCH overgenomen; de verzen: Const is die alrehoochste schat Die men ter werelt ye besat.
Het is er HILDEGAERSBERCH van den aanvang af om te doen, zijnen hoorders de beteekenis van de Sint-Geerteminne uit te leggen; ook andere deelen der stof wenscht hij voor het verstand zijner hoorders aannemelijker te maken, zoo b.v. de reden waarom SINTE GHEERTRUUT juist tot SINT JAN zich zoozeer aangetrokken voelde.
Opmerkelijk is ook, dat bij die tweede samenkomst in het volkslied SINTE GHEERTRUUT, blijkbaar onzichtbaar voor den ridder achter hem te paard gezeten, den Booze ontzag inboezemt. HILDEGAERSBERCH die dit voor eene heilige minder passend zal hebben gevonden, maakt er geen gewag van.
Eene herinnering aan HILDEGAERSBERCH vinden wij misschien in POTTER'S klacht over zijn vijand "die avontuyer", die hem in de minne altijd ongunstig was geweest. Ook in POTTER'S verheffing van het huwelijk boven den ongehuwden staat en in zijn onderscheiding van vrouwen en wiven mogen wij staaltjes van BOENDALE'S invloed vermoeden .
Die persoonlijkheid en dat werk vereenigen in zich zooveel trekken van veertiend'eeuwsche dichters en dichtkunst, zij toonen ons den invloed der vroegere literatuur zooveel beter dan die der meeste anderen uit dezen tijd, zij voegen bij dat gemeenschappelijke en ontleende zooveel eigens dat WILLEM VAN HILDEGAERSBERCH wel aanspraak mag maken op een afzonderlijke plaats in dit verhaal .
En er is meer te noemen. Een Hollandsch edelman die voor zijn pleizier, zij het ook met de bijbedoeling om nuttige leering te geven, verzen schrijft over wereldsche minne, is een type dat wij tot dusver niet ontmoet hebben; als zoodanig staat hij tegenover den beroepsdichter HILDEGAERSBERCH en kondigt hij, ook als verteller, den Zeeuw CATS aan .
Het is ook opmerkelijk, dat wij juist in dit gedicht van H. de vermelding van eene bron vinden in vs. 162: "als ic las." Naast het werk van HILDEGAERSBERCH plaatsen wij dat van DIRC POTTER als een ander type van veertiend'eeuwsche dichtkunst. POTTER, een Hollandsch edelman, diende eerst graaf ALBRECHT, later WILLEM VI, daarna Vrouwe JACOBA als secretaris.
Doch het sterke idealisme dat den onafhankelijken MAERLANT zóó forsch deed spreken, missen wij in HILDEGAERSBERCH die leven moest van het publiek. De zorg voor het dagelijksch brood hing den armen spreker als een kluister aan het been. Hoe nederig vraagt hij de heeren om wat geduld; het moge hun toch niet te lang vallen als zij goede leering hooren!
Woord Van De Dag