United States or Cameroon ? Vote for the TOP Country of the Week !


Er is zonder twijfel in dat alles een geest van ontzaglijk materialisme, die de gedachte aan het einde van schoonheid niet kon verdragen zonder aan die schoonheid zelf te vertwijfelen.

Met verfijnd materialisme krijgt men te horen »welk een smachtende schoonheid tranen aan een maagd schenken: het wit en het zwart in het oog vloeit te samen, terwijl het oog als een bron zwelt; het wit glinstert als een narcis, het zwarte gloeit als een viooltje, en de tranen die in het oog samengedrongen worden schijnen te glimlachen."

In het materialisme der encyclopedisten en hun aanhang weerspiegelde zich het wezen van een deel der bourgeoisie, wier bewustzijn vervuld was van het gevoel der toenemende macht van den mensch over de natuur en de toenemende beheersching der natuurkrachten door de wetenschap en de techniek.

Dat Plotinus ook de doodenbezwering als reëel erkende, blijkt uit het slot van de verhandeling "Over de onsterfelijkheid der ziel", onloochenbaar de scherpzinnigste critiek, die oudtijds op het materialisme is geoefend, waarin hij spreekt van "de orakelen der goden, welke gebieden om den toorn van verongelijkte zielen te verzoenen en aan dooden eerbewijzen te betoonen" en van "vele zielen, die vroeger in menschen woonden" en "niet ophouden, de menschen weldaden te bewijzen", diegenen nl. die ook "door openbaring van orakelspreuken hulp verleenen" . Blijkbaar heeft Plotinus hierbij ook aan de gevallen gedacht, door ons in het eerste en derde hoofdstuk vermeld.

Het was het wetenschappelijk materialisme, dat zij indroeg in de geschiedenis en ontwikkelde door hare theorie van de maatschappelijke waarde, hare wet op de opeenhooping der schatten, en de leer van den klassestrijd.

Ik ben wel lid van de S.D.A.P., maar ik zou heelemaal niet toe wenschen te geven de theoretische bewering van het historisch materialisme, dat je het geestelijke heelemaal kunt beschouwen als een bovenbouw, zooals de gewone uitdrukking luidt, van de toestanden die ontstaan zijn door de productiewijze. Ik begrijp volkomen, dat iemand tot deze bewering gekomen is.

Zie K. Marx, "Das Kapital" Deel I, Hoofdstuk I, afd. IV Der Fetisch-charakter der Ware und sein Geheimniss; en voor een populaire uiteenzetting: H. Gorter "Het Historisch Materialisme." Ook in dit opzicht was de philosophie van Rousseau de eene pool, die der materialisten de andere.

Het mechanisch materialisme en het theïsme vertegenwoordigen dus twee polen, twee uiterste richtingen van het burgerlijk denken, beide wortelend in de maatschappij der kapitalistische warenproduktie. Het is daarom een dwaling, Rousseau wegens zijn theïsme voor te stellen als "reaktionnair" in vergelijk tot de materialistische philosophen.

Bij de communie gebruikte men dit bloed ook, en het was juist in de dagen der Kruistochten dat het krasse materialisme der Middeleeuwen als vaststaand aannam dat het brood en de wijn door de mis werkelik tot het lichaam en het bloed van Kristus werden.

Doch dit heeft niets te maken met de maatschappij-critiek van het historisch materialisme. Die vind ik voortreffelijk. Echter onderscheid ik mij ten zeerste van sociaal-democraten als mevr. Holst en Gorter, doordat ik ook een zeer bijzonder gevoel heb voor occulte wijsbegeerte en mystieke dingen, die mij in hooge mate interesseeren. Zeker, het is iets persoonlijks van mij.