United States or North Korea ? Vote for the TOP Country of the Week !


Het abstrakt-juridische uitgangspunt van Rousseau voerde tot den revolutionairen eisch der volkssouvereiniteit. In zuiver-ideologische en idealistische denkvormen lag toen de grootste aanvalskracht der burgerlijke klassen tegen de feudaal-absolutistische, terwijl in onze dagen de grootste aanvalskracht van het proletariaat tegen de bourgeoisie in historische en materialistische denkvormen ligt.

Van de uiterste partijen, namelijk de sterkste, maar in scheve rigting geavanceerde, die der materialistische pantheisten en de achterlijkste, die der stijf orthodoxen, moeten de godsdienstige overtuigingen dan maar ongeëerbiedigd blijven.

De nuchtere, materialistische, van het ongewone afkeerige wijsgeeren voerden ruim twee eeuwen lang den boventoon, voornamelijk in de kringen der "intellectueelen." Het was een tijd van "verlichting." Bij zulk eene mentaliteit tiert van alle litteratuur-genres de comedie het meest, die immers uitteraard vijandig staat tegenover het wonderbaarlijke.

Mysticisme, met zijn wondere kracht van gewone dingen een schijn van vreemdheid en onzegbaarheid te geven, bekoorde hem voor een tijd; voor een tijd gaf hij zich over aan de materialistische leerstellingen van de Darwinistische beweging in Duitschland, en vond er een genoegen in gedachten en passies der menschen terug te brengen tot een parelachtig celletje der hersenen, tot eene witte zenuw in het lichaam.

Altijd houdt hij zich, met onfeilbare intuïtie, in het "juiste midden" der gedachte-bataljons, die tegen de oude wereld en haar ideologie oprukken; hij waarschuwt en kant zich tegen alle materialistische en atheïstische denk-excessen zijner dicipelen en medestrijders; bekapittelt ze, beknort ze zoolang mogelijk en famille; verloochent ze zoo 't moet, om niet gekompromitteerd te worden, in 't openbaar.

Zij allen zijn gevloden voor onze nuchtere wetenschap, die alleen met de stoffelijke, uitwendige zijde der dingen rekening houdt; gevloden voor onze doode machines, onze lokomotieven en telegrafen, waarmede wij de schoonste landschappen bederven, de stilste heiligdommen der natuur ontwijden; gevloden voor de ruwe aanraking van onze door en door prozaïsche materialistische eeuw, voor wie de geestenwereld gesloten blijft, omdat zij geen oog heeft om haar te zien.

Hij zelf bleef volkomen gerust en goedsmoeds: hij voelde zoo sterk, in "Emile" vóór den godsdienst, tegen de materialistische philosophie geschreven te hebben, en daarenboven verscheen zijn werk immers met medeweten en onder goedkeuring van 't hoofd der censuur, als het ware onder de sanktie der wet, dus kon hem niets gebeuren.

De man bracht het ver: oorspronkelijk bevriend met de materialistische philosophen draaide hij langzamerhand bij en eindigde als een trouwe knecht van troon en altaar. Hij kreeg toen den titel van "baron van het heilige duitsche rijk," en was daar zeer verheerlijkt mee.

Dit geldt zeker voor een aantal land- en tijdgenooten van Lamarck, de z.g. materialistische philosophen uit den Revolutie-tijd, en zeker niet het minst voor Lamarck.

"Liever turksch dan paapsch" zeiden de geuzen; "liever liederlijk dan vroom" zeggen de materialistische philosophen.