United States or British Indian Ocean Territory ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ang isa pang casam-an noon ay ang di icatulog nang tauo, na caya nanghihina siya; bucod dito ang may sipón ay marahil aayao cumain, at yaon ang isa pa manding nacagugulo sa catungculan nang sicmura.
Ang hunhang na cura'y siya'y nilapitan sa paghihimutoc siya'y niligauan, ¡ang aspid na loob hindi na gumalang sa luha n~g batang ulila n~g tunay! Aniya'y: Masdan mo sinapit dinating n~g calagayan mong aayao sa aquin, pag di pa pumayag sa aquing pag guilio mapapahamac ca di aco titiguil.
Sa casam-ang capalaran si don Diego ay natai-an, ay naguing bató rin naman cay don Pedro'i, naagapay. Di anong magagaua pa nang siya'i, maguing bató na, paghihintay sabihin pa nang haring caniyang amá. Hindi niya mautusan ang anác na si don Juan, at di ibig mahiualay cahit susumandalí man. Si don Jua'i, naghihintay na siya ay pag-utusan, aayao tauaguin naman nang hari niyang magulang.
Itong saquit na bulutong ay mahirap; caya ang aayao magcasaquit nang gayon, siya,i, magpatanim nang bulutong vacuna sa caniyang catauan.
Tuturuan quitang tambing nang paraan mong gagauin, at nang hindi ca patayin nang cabayong mamansohín. Cun icao'i, lalapit bagá doon sa caballeriza, matá nito'i, magbabaga nacatatacot maquita. Cun aayao magpa-silla ang cabayo'i, mag-aarma, palo't, dagoc na lahat na ng gauín mo sa caniya. Nguni't, icao ay mangilag sa dambá niya at sicat, at ang cucó'i, matatalas ang lamán mo'i, mauaualat.
Ang caniyang lagnat ay malaqui; aayao siyang big-yan nang anomang gamot; hapay ang loob niya at cun minsan nauuhao, cun minsan hindi. Mayroong tauo, na dahil sa siya,i, inarauan maghapon, ay namamatay; at ang inasal nang mamamatay, ay para nang inasal nang quinacagat nang asong ban~gao. Cun ang tauo,i, nacacatulog sa arauan, ay lalo pang masama; at cun lasing ay lalo pa man din.
Datapoua sapagca ang man~ga sangol ay aayao uminom noong polvos na yaon, ay gatas lamang ang ipaiinom sa canila, at houag big-yan nang ibang bagay na cacanin. Mayroon namang tauo, na pagca tinicdas na hindi mangyaring mauala sa caniya ang pag-uubong malaqui, na ualang inilulura, at saca ang dibdib, pati catauan ay totoong init; nauuhao siya naman, at tuyong tuyo ang balat, sampon nang dila.
Cun aayao ang maysaquit na pasuin ang sugat niya,i, papagsugatin nang isang lanceta ó campit ó dulo nang gunting man, mangyaring magdugó lamang, at doonan ang sugat nang caputol na sun~gay nang usa na sinunog, at iuan doon hangan sa siyang cusang malaglag. Ang pagsusunog noong sun~gay nang usa, ay hindi maliuag; basahin mo ang numero 30.
Ito ang man~ga unang nararamdaman nang quinagat nang asong bang-ao. Ang sungmusunod dito,i, itong iba pa; ang maysaquit ay nauuhao na totoo, at nahihirapan cun ungminom, datapoua cun malauo,i, aayao na siyang uminom, at touing ilalapit sa caniya ang tubig, ó cun naquiquita niya, ó naririn~gig man ang pan~galang tubig ay nasisindac ang caniyang boong catauan.
Yaon ding painom ay gagamitin nang maysaquit hangan macalalo ang guinao nang pan~giqui; at cun nalalagnat na ay yaon din ang caniyang iinumin cun ibig, ó cun aayao siya noon, ang sa número 2 ay magaling inumin niya. Pagca nacaraan ang lagnat, ay pinapahiran nang damit ang pauis nang maysaquit.