United States or Anguilla ? Vote for the TOP Country of the Week !
Zij bekeken haar van verschillende zijden, van de natuurkundige, de sterrenkundige, de weerkundige, de staatkundige, de staathuishoudkundige en van nog al meer kanten. Men vroeg of de maan een afgewerkte wereld was; of zij geen veranderingen meer onderging; of zij naar de aarde geleek toen deze nog geen dampkring had; hoe het gesteld was op de helft die steeds van de aarde is afgekeerd.
En daardoor juist blijft uw stijl los en ongedwongen, ja vormt hij zich zelven en verkrijgt iets eigenaardigs; en daardoor juist blijft uwe taal in overeenstemming met uwe gesprekken, en vrij van stijve gemaaktheid. In bedoel natuurlijk de zoodanigen onder u, die geene auteurs zijn, en haar geweten niet bezwaard hebben met het lezen van politieke of staathuishoudkundige vertoogen.
De groote liberale partij van 1850 bestond niet meer en bij het gezicht van de verschillende brokstukken, verstrooid op de ruïne van haar staathuishoudkundige leer, is het niet dan met zekeren weemoed dat men denkt aan den tijd, toen minister Thorbecke bij de aanvaarding der regeering in stoute taal Groen van Prinsterer, die hem naar zijn program vroeg antwoordde: »Wacht onze daden af.«
Het waren werken van Quack, Heemskerk, de Pinto, staathuishoudkundige en populair-rechtsgeleerde boeken. Nu ging hij ook nieuwe uitgaven over dezelfde onderwerpen koopen, waar hij zich nu eenmaal meê bezig hield. Verder las hij het Handelsblad, den Figaro en de Fransche romans van George Sand en Feuillet.
De grondeigenaar specialiteit van ryk-zyn, ryk-blyven en ryker-worden klaagt over 't Jacobinisme van den staathuishoudkundige die op herziening van 't kadaster aandringt. De fabrikant roept wraak over de voorstanders van lage tarieven. Enz. enz. Wordt het algemeen belang door dien nayver gebaat? Dit is onmogelyk.
De statistikus, de geschiedvorscher, de land-ekonoom, de geneesheer, de zeeman, de militair, de staathuishoudkundige, de jurist, de ambtenaar ... al deze specialiteiten behooren gebruikt te worden door wie aan 't hoofd staan eener Maatschappy, of van 'n deel daarvan.
Maar zij acht haar taak daarmede niet volbracht, want zij meent, dat de aarzelingen en uitvluchten der Oud-liberalen met betrekking tot de draagkracht en den inhoud van de door den staat gegeven rechten der burgers, evenzeer is te vreezen. Aan deze liberalen van andere geaardheid scheen de theorie van de natuurlijke staathuishoudkundige vrijheden op zijn minst ouderwetsch.
Maar de tolgaarder was onvermurwbaar, en betoogde op staathuishoudkundige gronden dat ouwerwetsche kwalen als die waarin hy een zoo nuttig bestaan vond, met de meeste stiptheid moesten gehandhaafd worden, omdat alleen hieruit te-eeniger-tyd de algemeene afkeer kan voortvloeien die de afschaffing zal mogelyk maken. "Maar ik zal 't niet beleven, zeid-i, en m'n kinderen ook niet!"
Terwijl de een van onze beide wandelaars, wien wij bij zijn voornaam Gerrit zullen aanduiden, en die een ontluikend staathuishoudkundige was, zich verdiepte in het onderzoek naar de oorzaken, welke die vermindering van nationaliteit teweegbrachten, wendde Willem, zijn makker, die meer bijzonder werk maakte van geschied- en oudheidkundige nasporingen, alle moeite aan, om de overblijfselen der vroegere zeden en gebruiken, voor zooverre die nog bestonden, te leeren kennen: en evenals onze oude kennis Robinson van onder de overblijfselen van der Kannibalen feestmaal de sprankjes vuur zocht op te rakelen, die nog onder de asch mochten smeulen, zoo speurde hij de schemeringen der verouderde gewoonten en overleveringen na, en verheugde zich, zoo vaak het hem gelukken mocht, die op te delven van onder den hoop nieuwigheden, daarover heen gestoven.
Woord Van De Dag