United States or Ghana ? Vote for the TOP Country of the Week !


In honderden kerkgebouwen kwamen tienduizenden samen om zich te wiegelen op de zachte kabbeling van leerredenen, waarin hun verteld werd, dat het in de achttienhonderd jaren na Jezus geboorte voortdurend zoo onnoemelijk veel beter geworden was; dat de stikdonkere nacht van de Middeleeuwen, waarin de menschen andersdenkenden verbrandden en radbraakten, nu voor-goed achter ons lag; dat meer verlichte denkbeelden, weldadiger begrippen en menschelijker handelwijzen hadden doen postvatten; dat ieder nu voortaan God naar de inspraak van zijn geweten kon dienen; en dat het nu zoo voortgaan zou: al meer vrede, al minder oorlog, tot eindelijk de geheele aarde één vrederijk zou zijn, en dan...? Dan blijft dat waarschijnlijk wel zoo; want achteruitgang van de redelijke menschheid is ondenkbaar en volmaaktheid is... volmaaktheid.

Johan Geiler, de beroemde kanselredenaar, die tot aan zijn dood in 1510, in de kathedraal van Straatsburg predikte, en wiens leerredenen, vol vuur en oorspronkelijkheid, eene eerste plaats innemen onder de uitnemendste proeven der toenmalige kanselwelsprekendheid, ontving te Kaysersberg zijne opleiding.

Men vindt van Lodewijk den XIV. aangeteekend, dat hij, die reeds de treffende leerredenen van Bourdaloue en anderen gehoord had, tegen Massillon zeide: "Eerwaarde! ik heb verscheidene groote redenaars in mijn kapel gehoord; ik ben 'er zeer te vreden over geweest: wat u aangaat, telkens als ik u hoor, ben ik zeer te onvreden over mij zelven."

Nog meer gerucht maakte kort daarop de klagt der kerkelijken, dat in de leerredenen van JOANNES STINSTRA, Doopsgezind leeraar te Harlingen, over de natuur en gesteldheid van Christus Koningrijk, Sociniaansche gevoelens zouden verkondigd zijn. Alle Hervormde classen in Friesland en alle theologische faculteiten in Nederland werden door Gedeputeerde Staten uitgenoodigd dit boek te beoordeelen.

Want als ick sal wezen bezwaert met noot, Ick sal daer verborgen sijn taller tijt, En in een heymelick oort syn bevrydt, En daerna verhooght syn in eeren groot." Gedurende het gezang verdween de artillerist. De voorlezing van een der leerredenen van Erskine was begonnen.

Dezen pachters van mevrouw Karper waren maar even over komen loopen om den predikant te begroeten, wiens leerredenen ze den volgenden dag hoopten te hooren. Ze waren bij de eigenares van de door hen bewoonde hofsteden als vrienden over huis. Er was altijd kans dat in slechte jaren de pachtsom tijdelijk daalde, maar voor opslag behoefden ze levenslang niet te vreezen.

Hij riep in één van zijn leerredenen uit: "Ontwaakt, mannen, ontwaakt! Ontwaakt en ziet om u heen. Niemand is geboren met twee vaders of met twee moeders. Ziet naar den hemel boven u: er zijn geen twee zonnen aan den hemel. Ziet naar de aarde aan uw voeten: geen twee koningen kunnen gelijktijdig over een land regeeren."

Dominee Waterman was er juist de man naar om van de omstandigheden waarin hij zich bevond, zooveel mogelijk partij te trekken. Daarvoor had hij geen wèl-overdachte en nauwkeurig uitgewerkte leerredenen noodig. Hij hield dus de preek, welke voor dien middag bestemd was, achterwege.

Ik voel, dat ik eene sterke overhelling heb tot het zwaarmoedige; om die reden verstrooi ik my wel eens met overleg; zo bang ben ik, om toch nooit dat gebrek voor eene Deugd aan te zien. Nog een woord over het lezen. Onze brave Huisvrouw heeft eene fraaije collectie van Leerredenen: Die van Solicoffer en Doddridge bevallen my ongemeen.