United States or Uzbekistan ? Vote for the TOP Country of the Week !
Wel ergerde dit de Hervormde predikanten, doch deze bescherming van de aanzienlijksten des lands schrikte hen af, verder iets tegen de Doopsgezinden te ondernemen . Wij vermelden dit minder ter eere van STINSTRA, als wel om te bewijzen, dat er in het midden der 18e eeuw bij vele aanzienlijke Friezen niet alleen godsdienstzin bestond, maar ook eene zucht naar meer vrijzinnige en evangelische begrippen, en tot verbreking van de banden, met welke de Kerk, nog altijd gesteund door het Staatsgezag, de leer immer binnen de zelfde enge grenzen wilde beperkt hebben.
J. Molanus Smith, Onderwijzer te Hiaure. De stad Sneek. g. p. Jhr. Mr. H. M. Speelman Wobma, President van het Provinciaal Geregtshof van Friesland te Leeuwarden. Jhr. S. Speelman, te Leeuwarden. J. A. Spree, te Leeuwarden. M. van Staveren, Theol. Doct. en Predikant te Leeuwarden. C. van der Sterr, te Helder. Mr. B. S. Stienstra, Procureur te Sneek. Wed. Mr. J. Stinstra, geb. Banga, te Franeker.
JOH. WESSELIUS, THEODORUS VAN THUYNEN, NICOLAAS SCHIERE, IBERTUS FENNEMA, MARTINUS SWARTTE en JOHANNES PLANTINUS waren in de 18e eeuw door leer en schriften zeer in achting. AGGÆUS HAITSMA, GAVIUS NAUTA, JOANNES STINSTRA, BENJAMIN FRIESWIJK, JOHANNES HABBEMA en HERO OOSTERBAAN muntten te gelijk door geleerdheid uit.
Doch de geleerde JOANNES STINSTRA, leeraar te Harlingen, die in deze zaak den meesten ijver had betoond tot verdediging van het aangerande regt der Doopsgezinden tot vrijheid van geloof, viel kort daarop onder gelijke beschuldiging, dewijl men voorgaf, dat zijne uitgegevene predikatiën over de natuur en gesteldheid van Christus Koningrijk met Sociniaansche denkbeelden besmet waren.
Simon Stinstra, Lid van den Raad van Harlingen. W. P. van Stockum, Boekhandelaar te 's Hage. 3 ex. Mr. G. N. de Stoppelaar, Advocaat te Middelburg. G. Acker Stratingh, Math. Phil. Nat. et Med. Doct. te Groningen. H. Stroband, te Franeker. g. p. G. T. N. Suringar, Boekhandelaar te Leeuwarden. T. Sybenga, Landbouwer te Nijkerk. S. Sybrandi, Boekh. te Haarlem.
Nog meer gerucht maakte kort daarop de klagt der kerkelijken, dat in de leerredenen van JOANNES STINSTRA, Doopsgezind leeraar te Harlingen, over de natuur en gesteldheid van Christus Koningrijk, Sociniaansche gevoelens zouden verkondigd zijn. Alle Hervormde classen in Friesland en alle theologische faculteiten in Nederland werden door Gedeputeerde Staten uitgenoodigd dit boek te beoordeelen.
Hadden de twee Doopsgezinde instellingen: Teijler's Godgeleerd en Tweede Genootschap en de Maatschappij: tot nut van 't Algemeen , de bevordering van de waarheid der christelijke godsdienst, de uitbreiding van de wetenschap en de verstandelijke ontwikkeling van het volk ten doel met gemeenschappelijke krachten en verwijdering van alle geloofsverschil hebben zoowel Hervormden als Doopsgezinden geijverd om dat doel te bereiken, en daardoor de eer en bloei van beide instellingen bevorderd tot duurzaam heil des vaderlands . Ook de Friesche Doopsgezinden hebben tot dat alles het hunne toegebragt, en zullen de geschriften van STINSTRA, NIEUWENHUIS, DE VRIES, OOSTERBAAN, STIJL, KOOPMANS, HANEKUIK, HOEKSTRA, BROUWER, WIELING en anderen bestendig getuigen van hun ijver, zoowel voor Christendom en Kerk, als voor wetenschap en volksgeluk.
Hoe gematigd en verstandig dat advies van VENEMA ook ware, hij alléén was niet tegen de bevooroordeelde en twistzieke geestelijkheid bestand: STINSTRA werd van het leeraarambt ontzet en eerst 15 jaren later hersteld.
Op de klagt der Synode aan Gedeputeerde Staten vonden deze goed, dat alle synodale klassen van Friesland en alle theologische faculteiten in Nederland het boek van STINSTRA zouden onderzoeken en hunne bevinding mededeelen. Deze was natuurlijk overeenkomstig de beschuldiging: want wie zou zich tegen het oordeel der Synode durven verzetten?
Woord Van De Dag