United States or Åland ? Vote for the TOP Country of the Week !
Aldus de reeds vermelde Ahasverus-sage met haar sterk-uitgesproken ethische strekking: Ahasverus heeft zich vergrepen aan den Gezalfde des Heeren, tot straf zal hij op aarde moeten rondzwerven zonder rust noch duur. Het blijven-leven is hem ten vloek, het niet-kunnen-sterven de gruwzaamste pijniging want de dood is toch óok rust, is weldaad en verzoening.
»Gij zult niet begeeren uws naasten huis, noch.... iets dat uws naasten is." Dit ethische voorschrift kennen we. Maar ons hart zit vol ongeoorloofd begeeren, en niet alleen naar 't geen onzes naasten is, maar ook in 't algemeen naar 't geen ons en anderen nadeelig is. Hoe moeten we ons wapenen tegen de telkens dreigende verzoeking?
Het hoofdwerk "Amsterdam", dat ik zelf als mijn beste werk beschouw, is betrekkelijk weinig bekend geworden.... In "Amsterdam" heb ik gezocht naar de oplossing van ethische vragen, want een van mijn eerste pogingen, voor mij van groot belang, is geweest in de sociaal-democratie te vinden den ethischen kant.
Zijn familielid, Don Juan Manuel, droeg veel bij tot de ontwikkeling van de Spaansche fantasie, en hij gaf vastere vormen aan de Spaansche proza in zijn Conde Lucanor, een boek van ethische en politieke stelregels, waarvan de strekking duidelijk te voorschijn treedt in verhalen en fabels, ontleend aan de geschiedenis en de klassieke literatuur.
Zooals het achtiend' eeuwsch materialisme tot de ethische theorie van "zelfzucht het oorspronkelijke in den mensch" leidde, zoo beriep het theïsme zich op God, om steun te geven aan de sociale gevoelens der menschen en hun zelfzucht te breidelen.
En juist zooals men in kunst er enkel mede vandoen heeft wat een bijzonder ding op een bijzonder tijdstip voor onszelf is, zoo gaat het ook toe bij de ethische ontwikkeling van ons karakter. Alles wat mij overkomen is, moet ik maken tot iets dat goed voor mij is.
Maar wat hij u laat zien, dat zijn ethische dingen, menschelijke, moreele schoonheid. Daartegenover stel nu eens de boeken van Mevrouw Goedkoop-Van Beek en Donk, of Barthold Meryan van Cornélie Huygens. Daar komen goede gedeelten in, maar als geheel staan zij onder den invloed van wat de auteur wilde verrichten onder de menschen."
Zoover gaat weliswaar geen der andere variaties van het Christendom, maar opvattingen die het geslachtsleven als onrein en van lager orde aanmerken, vindt men overal terug, ook in andere religies en in tallooze andere ethische wereldbeschouwingen.
Er zijn drie waarden mogelijk: een godsdienstig- ethische, een romantisch-erotische en een hoofsch-speelsche. Alle drie zijn ongescheiden aanwezig; het denkbeeld der gelofte schommelt tusschen de hoogste levenswijding in dienst van het ernstigste ideaal en den ijdelsten spot over het kostbare gezelschapsspel, dat met moed en liefde en staatsbelang zich maar wat vermaakt.
En zij kent de liefde niet alleen en majeur of met het lachende masker, maar is ook in staat, de smarten der liefde te verwerken tot schoonheid, en heeft daardoor een oneindig hooger levenswaarde. Zij kan in zich opnemen de ethische elementen van de trouw, den moed, de edele zachtmoedigheid, en zich zoodoende verbinden met andere strevingen naar het ideale dan naar dat der liefde alleen.
Woord Van De Dag