United States or Cook Islands ? Vote for the TOP Country of the Week !
Εάν όμως από τους επιβαλλομένους εις αυτήν νόμους αποδειχθή ότι προτιμά από την φρόνησιν την υγείαν ή τον πλούτον από την υγείαν και την φρόνησιν, θα αποδειχθή ότι δεν νομοθετεί ορθώς.
Λοιπόν του νοήμονος πολιτικού ο πόθος είναι, κατά την γνώμην μας, όχι αυτό που νομίζουν οι περισσότεροι, ότι δηλαδή πρέπει αληθής νομοθέτης να ποθή να γίνη όσον το δυνατόν μεγαλιτέρα η πόλις εις την οποίαν νομοθετεί με εύνοιαν, και πλουσία, και έχουσα πολύν χρυσόν και άργυρον, και κυριαρχούσα κατά ξηράν και κατά θάλασσαν όσον το δυνατόν περισσοτέρους.
Αυτό είναι αληθέστατον. Ξένος. Αλλά πάλιν μήπως όταν μεν είναι πλούσιος ο εκβιαστής, είναι δίκαια, εάν όμως είναι τυχόν πένης, τότε είναι άδικα τα επιβληθέντα διά της βίας; Ή μήπως και αν πείση και αν δεν πείση, και αν είναι πλούσιος ή πτωχός, και αν συμφώνως με τους γραπτούς νόμους ή έξω από αυτούς εκτελή ό,τι είναι συμφέρον, αυτός και μόνος πρέπει να είναι ο όρος ο αληθινώτερος περί τη ορθής διοικήσεως της πόλεως, με τον οποίον ο σοφός και αγαθός ανήρ θα διοικήση τους υπαγομένους εις την εξουσίαν του; Και καθώς ο πλοίαρχος προσέχει πάντοτε εις το συμφέρον του πλοίου και των ναυτών, και δεν νομοθετεί γραπτώς, αλλά την τέχνην του παρουσιάζει ως νόμον και σώζει τους συναδέλφους του, το ίδιον και με τον ίδιον αυτόν τρόπον, μόνον από εκείνους όσοι ημπορούν να διοικήσουν ούτω πως είναι δυνατόν να ορθοποδήση η πολιτεία, διότι προσφέρουν την δύναμιν της τέχνης των ανωτέραν από τους νόμους.
Λοιπόν, εάν όλα αυτά λάβη κανείς υπ' όψιν, σπεύδει να ειπή αυτό που είπα εγώ προ ολίγου, ότι δηλαδή κανείς θνητός δεν νομοθετεί τίποτε, αλλά συμπτώσεις είναι σχεδόν όλα τα ανθρώπινα πράγματα.
Πάλιν όμως, εάν το ειπούμεν κάπως επικαίρως, δεν θα μας βλάπτη διόλου πλέον. Και όμως διατί τάχα στενοχωρούμαι; Διότι βεβαίως όλα τα ανθρώπινα πράγματα φαίνεται ότι είναι τοιαύτα. Ως προς τι τα λέγεις αυτά; Μου κατέβη να ειπώ ότι κανείς άνθρωπος ποτέ του δεν νομοθετεί τίποτε, αλλά τύχαι και συμπτώσεις πολυειδείς ερχόμεναι ποικιλοτρόπως μας νομοθετούν όλα τα πράγματα.
Επειδή δε αυτή μεταχειρίζεται τας άλλας πρακτικάς επιστήμας και εκτός τούτου νομοθετεί τι πρέπει να πράττωμεν και τι να αποφεύγωμεν, ίσως το αποτέλεσμα αυτής περικλείει το αποτέλεσμα των άλλων, ώστε πιθανόν αυτό να είναι το ανθρώπινον αγαθόν.
Τότε κατόπιν εγώ τουλάχιστον θα είπω: Καλέ πατέρα, δεν επιθυμούσες συ να ζω εγώ όσον το δυνατόν ευτυχέστερος; και όμως ποτέ δεν έπαυες να με προτρέπης να ζω όσον το δυνατόν δικαιότατα. Λοιπόν όστις νομοθετεί κατ' αυτόν τον τρόπον, είτε είναι νομοθέτης είτε πατήρ, νομίζω ότι θα φανώ παράλογος και ανίκανος να ομιλή συμφώνως με τον εαυτόν του.
Όσα δε πάλιν είναι ανάγκη να τα ειπή ο νομοθέτης, ο οποίος σκέπτεται καθώς εγώ, δεν είναι όμως πρέπον να λάβουν μορφήν νόμου, δι' αυτά νομίζω ότι αρκεί να παρουσιάση έν δείγμα και εις τον εαυτόν του και εις εκείνους χάριν των οποίων νομοθετεί, όλα δε τα άλλα όσον είναι δυνατόν να τα εξετάση και κατόπιν να αρχίση την νομοθεσίαν.
Εάν όμως κανένα τον κυριεύση τόσον αθλία συμφορά, ώστε να τολμήση εκ προμελέτης εκουσίως να αποχωρίση την ψυχήν από το σώμα του πατρός του ή της μητρός του ή των αδελφών του ή των τέκνων του, τότε ο παρών νόμος του θνητού νομοθέτου νομοθετεί περί των τοιούτων προκηρύσσων ότι αποκλείεται από τα νόμιμα και ότι υφίσταται τας ιδίας εγγυήσεις, καθώς είπαμεν προηγουμένως.
Αλλά, νομίζω, θα θέση τον νόμον διά τους πολλούς, και διά τας περισσοτέρας περιπτώσεις και κάπως γενικώτερα, είτε εις εγγραμμάτους, είτε εις αγράμματους νομοθετεί κατά τα πατροπαράδοτα έθιμα. Νέος Σωκράτης. Πολύ ορθά. Ξένος. Βεβαίως ορθά.
Λέξη Της Ημέρας