United States or Liberia ? Vote for the TOP Country of the Week !
De innige teerheid en de stille vrede, zooals eerst Rembrandt ze opnieuw zal geven, liggen in dit stuk besloten, alsof het Jan's eigen hart was.
Maar Elisabeth beschouwde ze met gretige oogen, en berekende inwendig wat zij wel waard zouden zijn benieuwd of zij ooit haar eigendom zouden worden. "Wat is dat voor een schilderij?" vroeg zij, naar een fraai portret van een Hollandschen Burgemeester, van Rembrandt, wijzende.
Het lijkt wel, dat dit nu het beroemde briefje is, waarover we in boeken lezen, hetwelk binnengebracht werd, om den verraderlijken aanslag op een of andere stad te verijdelen. Maar 't is zoo niet! De schilderij is er een, waar niets achter zit. Zij is een portretstuk, meer niet. We zullen deze neiging van Rembrandt, om den aard van het portret te verbloemen, meer opmerken.
Ook is het geen bewijs van buitengewone getrouwheid in het uitbeelden van een lichaam dat in een graf ligt; want in werkelijkneid zal er wel altijd juist eene scherpe tegenstelling zijn tusschen de reine, witte gewaden en de donkere aardkluiten of rotsmuren. Het is een wijze van zien, die ons rechtstreeks aan Rembrandt zelf doet denken.
De ouderen onder hen vallen wij niet hard om hun naïviteit, wanneer zij van Jeanne een goedig vrouwtje aan het spinnewiel, een soort oorlogsgodin, een veldheer van de zeventiende eeuw of een balletfiguurtje uit een Bergerie gemaakt hebben. Zij wisten niet beter en deden hetzelfde wat Rembrandt heeft gedaan als hij zijne Bijbelsche figuren stak in costumes van zijn eigen tijd.
Maar toch kerken als de kathedraal van York mag men niet overslaan; die maken denzelfden bijzonderen indruk als schilderijen van Rembrandt; als muziek van groote meesters; men wordt er door medegesleept, en het zien en hooren blijft een niet te miskennen genot, ook voor den leek.
Van eene ets worden door den teekenaar een groot aantal exemplaren vervaardigd. Daar ze voor den handel bestemd zijn, en de liefhebbers ze gelijkstellen met oorspronkelijke teekeningen, kunnen ze eene ruime bron van inkomsten zijn. Er is er een afkomstig van Rembrandt, die "honderguldenblad" heet, omdat elke afdruk den prijs van honderd gulden opbracht!
Ook bij het lijk op de Ontleedkundige les merkten we, hoe zorgvuldig Rembrandt bestudeerde de manier van eene schaduw om ergens op te vallen. Bij het beschouwen van de vier voortschrijdende beenen herinneren we ons die van Michiel de Ruyter en Zeeger op de plaat: "Dat is onze man." Bij Banning Kok en Ruitenberg alles verschillend: schoeisel, kleeding, kleur en bouw, houding, beweging en stand.
Eene belangrijke rol laat Rembrandt de boertjes spelen, die toevallig langs de groep heenliepen en even bleven staan. Het misbaar van den grijsaard moet zijn oorzaak hebben; wat mag er wel aan de hand zijn? vragen ze zich af. Ze komen nieuwsgierig een stapje nader. Die met de hooge muts ziet er vrij onnoozel uit en zal niet veel wijzer worden, al staat hij er vooraan bij.
Ziedaar het diep bewogen hartstochtelijk lied des tijds in de jeugd van Rembrandt en de eeuw. Toch te midden dezer antagonismen der lagere wereldverschijnselen, gaat de hoogere werkzaamheid des geestes voort hare zege en hare meerderheid te handhaven, en door de botsing niet gedeerd, rustig en grootsch, treden drie helden te voorschijn: Spinosa, Vondel, Rembrandt.
Woord Van De Dag