United States or Christmas Island ? Vote for the TOP Country of the Week !
Deze beide soorten van zichzelf verheffende menschen, maken nu gebruik van Nietzsche, als den verdediger hunner teugelloosheid, of laagheid, van hunne zelfzucht en hun gemis aan ontzag voor anderen.
Er behoort durf toe dit te doen; mag een kind wel binnenkomen in het gezelschap van zulke geweldige reuzen? In onze jonge jaren bewijzen wij, weinigen ontkomen er aan, onze eerbiedige hulde aan Nietzsche; heerlijk die reuzenkracht! heerlijk die voor-niets-terugdeinzende woede! heerlijk dat smalen op alles wat gewoon is! Later komt bij velen de bewondering van Tolstoi.
Het ligt in onzen tijd, zich zoo te gedragen als Nietzsche heeft gedaan, maar een man als Multatuli dee' 't toch volstrekt niet. Al heeft die later het publiek veracht, zijn streven richtte zich op de maatschappij, en van het literaire dichterschap wou hij niets weten.
Verbittering is altijd een bewijs van slecht begrip. Nietzsche en Multatuli beiden waren verbitterd doordat zij de massa niet goed begrepen.... Mijn stuk in "De Gids" is zoo bespottelijk slecht uitgelegd als ooit een stuk van mij is uitgelegd. Niemand heeft er een verstandig woord over gesproken.
Nu blijft er zooveel onbereikt, zoovele idealen worden prijs gegeven, zooveel jonge energie wordt door machteloosheid verlamd, omdat men niet verstandig genoeg is gelooven is ten slotte weer verstandig zijn! om Hem de leiding te geven, die de macht heeft de overwinning te brengen. De Engelsche schrijver Chesterton zet Jeanne d'Arc naast Tolstoi en Nietzsche.
Jeanne d'Arc bezat dat alles, maar daarbij ook nog deze zaak, dat zij niet alleen armoede bewonderde, maar ook armoede leed, terwijl Tolstoi slechts een gewoon aristocraat is, die het geheim der armoede tracht na te vorschen. En ik dacht aan alles, dat stoutmoedig en grootsch en pathetisch was in den ongelukkigen Nietzsche, en aan een verzet tegen de ledigheid en vreesachtigheid van onze eeuw.
Geleund tegen de pilaren van een gothischen tempel, kan men te midden eener drukke wereldstad, droomen in een verafgelegen bosch te zijn hoewel Nietzsche gelijk heeft als hij zegt, dat modern denkende menschen aan een geheel nieuwe architectuur, als lijst voor hunne overpeinzingen, de voorkeur zouden geven.
Tolstoi prees slechts den boer; zij was boer. Nietzsche prees slechts den strijder; zij was strijder. Zij overtrof beide in hun eigen tegenstrijdige idealen; zij was zachtaardiger dan de een, geweldiger dan de ander. Toch was zij een volkomen praktisch persoon, terwijl de anderen ijdele droomers zijn, die niets doen. Tot zoover Chesterton.
En hoe Nietzsche zelf zijne leer van den veredelden mensch in practijk heeft gebracht, hieromtrent weten wij nu althans zooveel, dat het voor goed uit moest zijn met dat onzinnig gepraat over Nietzsche als den profeet der teugelloosheid; over hem, die uit zijnen aard en aanleg bezield was met eene onwrikbare liefde voor de waarheid, met eene bijzondere neiging voor beleefde en waardige vormen in de samenleving; met een groote behoefte aan vriendschap en sympathie; met eene opgewektheid, die hem onder de eenvoudigste omstandigheden vroolijk en tevreden deed zijn; met eene zelfstandigheid, die hem leerde anderen te ontzien; met een zeldzame gave om zichzelf te beheerschen!
Voor iederen ernstigen lezer van Nietzsche is het, ondanks zijne onbewust elkander tegensprekende gezegden en zijne met opzet gebruikte paradoxen, toch zeer duidelijk wat een zijner biografen zegt: dat de grondgedachte waarop Nietzsche zijne stellingen heeft gebouwd: dat ieder persoonlijk met geheel de kracht van zijn lichaam en geest, met inspanning van al zijne gaven en vermogens, moet streven naar veredeling, en daarnaar, éenmaal het hoogste punt der menschelijke volmaking te bereiken, dat die gedachte niet alleen het individu, maar het geheele menschdom ten goede zal komen en dat zij dus geen zelfzuchtig maar wel degelijk een altruïstisch doel beoogt.
Woord Van De Dag