United States or Singapore ? Vote for the TOP Country of the Week !


Hij wist dat deze, schoon hun belang zou hebben medegebracht de Nederlanders te ondersteunen, als ijverige Lutheranen, geene hulp zouden verleenen aan hervormden, die grootendeels tot de aanhangers van Calvijn behoorden. Waarschijnlijk was het hem niet onaangenaam, dat Margaretha, zoodra zij hare macht voelde aangroeien, op nieuw tot beslissende en gestrenge maatregelen overging.

Zoo bestreden ZWINGLI en CALVIJN het verheffen van het schepsel boven den Schepper, en werd alzoo een der grondtrekken van de Hervormde kerk gerigt tot vernedering van het eerste, tot 's menschen ellendigheid, om den laatsten te verhoogen. In beide kerkgenootschappen stond alzoo de leer op den voorgrond. Geheel anders was dit evenwel bij de Doopsgezinden.

Hij was een beroemd schrijver, die zoowel in proza als in poezie veel schoons geleverd heeft, een grondig geleerde, een diepzinnig staatsman en tegelijk een onverschrokken krijgsman. Als leerling van Calvijn, wiens onverdraagzaamheid hij, helaas! ook had overgenomen, was hij een onverzoenlijk vijand van de inquisitie.

Voorshands kon Margaretha het ontvangen bevel niet opvolgen, daar de hervorming eensklaps in de Nederlanden eene ongedachte vlucht genomen had. Het volk trotseerde de inquisitie en de plakaten; een groot aantal stoutmoedige predikers waagde het, hoewel door de landvoogdes een prijs op hun hoofd gesteld was, openlijk de leer van Luther en Calvijn te verkondigen.

Zij hadden de moederkerk niet verlaten om een nieuw dogma aan te hangen, een dogma gegeven door Luther of Calvijn, maar om vrij te zijn, om een natuurlijken godsdienst, op de rede gegrond, en daarom door niemand te loochenen, op te bouwen. Ook dit werken vond zijn verklarende oorzaak in het humanisme, en staat onder den invloed der heidensche wijsbegeerte. #De verdiensten van Hugo de Groot#

Want gij hebt niet ontvangen den geest der dienstbaarheid wederom tot vreeze; maar gij hebt ontvangen den Geest der aanneming tot kinderen, door welken wij roepen: Abba, Vader! Rom. 8:15. Augustinus en Calvijn beleden in het dubbele zeggen, eerst van Abba en daarna van Vader, de catholiciteit der wereldkerk, als een kerk voor Christenen uit de Joden en Christenen uit de heidenen.

Welk een slag voor Calvijn! Slechts voor een korten tijd! Spoedig leerde Calvijn inzien, dat deze beide jonge mannen in hun martelaarsdood krachtiger prediking hadden gedaan, dan zij heel hun leven hadden kunnen houden. In Amerika sterft een jeugdig proponent, en wordt begraven op den dag, dat hij zijn intrede zoude doen. Wijlen Ds. Beuker zou bij de begrafenis de lijkrede houden.

Ja. Maar men heeft mij gezegd, dat hij levend verbrand werd door Calvijn, die eindelijk dan toch iets gedaan heeft dat deugt; ja, door den stinkenden Calvijn, die zuur riekt; ja, met zijnen snuit zoo lang als die van eenen otter; met zijnen kaaskop, met zijn groote tanden, die op de tanden eener egge gelijken.

Voor het tribunaal der menschelijke rede hadden zich alle instellingen der volken, had zich alles te verantwoorden, gelijk Dilthey zegt. De protestanten der 17de eeuw noemden sommigen hunner partijgenooten "libertijnen", het waren de humanisten, die het roomsch geloof verlaten hadden, niet om een nieuw dogma van Luther of Calvijn aan te hangen, maar om zelfstandig te kunnen denken.

Niet de middeneeuwsche strijders voor de stedelijke demokratie zagen het, de Conincks en Arteveldes; en niet de groote Hervormers, Luther en Calvijn, Milton en Cromwell; de groote utopisten niet, More en Fourier en Owen; en niet de vaders der moderne arbeidersbeweging, Marx en Engels en Lassalle. En toch werden al deze droomen waar.