United States or Guernsey ? Vote for the TOP Country of the Week !


Voor Colet's school te London bijv. schreef hij een werkje "Over de wijze van het brieven-schrijven" ; reeds werd gewezen op zijne "Samenspraken"; ook verdient nog vermelding een geschrift, dat voor de verbetering van den stijl aanwijzingen geeft, en behulpzaam moet zijn in het aanleeren van fraaie uitdrukkingswijze: "Over den rijkdom zoowel van uitdrukking als van onderwerp" . Geheel in overeenstemming met wat het humanisme in het algemeen kenmerkte, verwachtte ook Erasmus verbetering van beschaving en verreining van de zeden der geestelijkheid, wanneer het "barbarisme" maar zou plaats maken voor een verbeterde eloquentie.

En korter en korter worden in de schoonste riddergedichten de beschrijvingen van de strijd, meer en meer idealiseert de ridderromantiek zich tot hetzelfde schone, gevoelvolle humanisme waar het kristendom zich in de Gotiese beeldende kunst en de Marialegenden der 13de eeuw in omzet.

Herinneren wij ons, dat Jean de Monstreuil en Gontier Col dezelfden zijn, die wij als geestdriftige vereerders van den Roman de la rose leerden kennen, en als leden van den Cours d'amours van 1401. Geeft het niet te verstaan, welk een uiterlijk levenselement dit vroege Humanisme nog is geweest?

Ook hierin staat hij onder de humanisten vooraan. Door zijn buitengewoon rijke litteraire werkzaamheid, en door zijn veelvuldige reizen, die hem gelegenheid gaven, in persoon raad en aanwijzing te geven, heeft hij misschien meer dan iemand anders bijgedragen tot de verbreiding van het humanisme.

In haar korte bloeitijd die in het einde van de 12de en het grootste deel van de 13de eeuw valt, ontvouwt de ridderromantiek zich op haar hoogste punt tot wat men zou kunnen noemen een soort ideaal humanisme.

Aan de door Luther in gang gezette reformatorische beweging gaf Erasmus de schuld van wat in waarheid in den oorsprong en den aard van het humanisme zelf zijn oorzaak had. Ten deele beweegt ook Erasmus zich binnen het kader der traditie. Een reformator was hij niet. En tot zijn voordeel is het niet geweest dat hij zoo vaak met Luther is vergeleken.

De Götz verwees Walter Scott naar de kleur-wazige middeleeuwen; hij maakte in Duitschland de aandacht gaande voor den tijd, toen de menschen weer als menschen wilden leven, den tijd van hervorming en humanisme en onbegrensd vertrouwen in de vrije menschelijke kracht.

Voor de Reformatie heeft hij beteekenis gehad door zijne uitgave van het Grieksche Nieuwe Testament, door zijn aandringen op studie der H. Schrift, door zijne bestrijding ook van de Roomsche kerk. Doch zijne voornaamste beteekenis en invloed ligt toch op een andere lijn. Wel vertoonde zijn humanisme een eenigszins ander karakter dan dat der Italiaansche classicisten.

Wanneer nog na het midden der zestiende eeuw De la Noue ons kan verzekeren, dat de Amadis-romans een "esprit de vertige" teweegbrachten onder het geslacht, dat toch de staling van Renaissance en Humanisme had ondergaan, hoe groot moet dan de romantische ontvankelijkheid zijn geweest in het bij uitstek ongeëquilibreerde geslacht van 1400!

Sed volens caute atque astute agere, propterea quod a pluribus fuisset sub umbra sanctitatis deceptus, decrevit variis modis experiri virtutem servi Dei, Acta Sanctorum, l.c. Acta Sanctorum, l.c.p. 108; Commines, II p. 55. Lettres, X p. 124. 29 Juni 1483. Lettres, X p. 4 etc., Commines, II p. 54. Commines, II p. 56, Acta Sanctorum, l.c.p. 115. A. Renaudet, Préréforme et Humanisme