United States or Gabon ? Vote for the TOP Country of the Week !


Telkens om redenen, die voor Teunis niet vleiend waren, kon hij weer elders zijn diensten aanbieden, totdat hij ten laatste, na als vaste arbeider op 't huis van C. te zijn aangenomen, eene vrouw nam, die er gelukkig in slaagde, den man in 't rechte spoor te houden.

Wie bleven, hielden toezicht op de arbeiders bij de aardwerken, lieten openingen aanvullen, bressen herstellen en zorgden voor den aanleg der nieuwe versterkingen. De Grootmeester verloor twee jaren achtereen de werkzaamheden niet uit het oog; hij woonde te midden der werklieden, nam zijn maaltijden juist als een gewoon arbeider en gaf het voorbeeld van den grootsten ijver.

Mijn nieuwe reisgenoot is uit Canada geboortig en heeft eene goede opvoeding ontvangen; hij spreekt zeer gemakkelijk fransch. Die man is, ondanks zijn oorsprong uit fransch bloed, een echt-amerikaansch type. Nauwelijks meerderjarig geworden, verliederlijkte hij al wat hij bezat; toen werd hij matroos en voer ter walvischvangst. Dit beroep begon hem te vervelen: hij werd arbeider in de mijnen.

Het staatsliberalisme was zóó doorgegaan; het had in den mensch slechts een middel gezien om zijn rijkdom voort te brengen, zonder zich over iets anders te verontrusten; zonder in te zien dat de arbeider niet alleen mechanische, maar ook zedelijke en maatschappelijke waarde bezit, en dat deze niet van elkander te scheiden zijn.

De werklieden belegden derhalve een vergadering en namen dadelijk het volgende besluit: "Dat, daar het systeem om een arbeider te betalen met een hoeveelheid van het door hem geproduceerde artikel, evenveel tijd en werk noodzakelijk maakte om zijn loon dienstig te maken aan zijn behoeften als vereischt werd voor den arbeid zelven, waarmee hij het voornoemde loon verdiende; het, bijgevolg, slechts rechtvaardig was, indien de werkgevers hun arbeiders zouden veroorloven om de helft van den geheelen werktijd, waarvoor zij betaald werden, te besteden voor het omzetten van hun verdiensten in die artikelen, waarmee zij in hun onmiddellijke behoeften konden voorzien."

Een morgenslokje bezegelde het verbond, dat echter des avonds weer vergeten was en nieuw geharrewar niet kon tegengaan. Een der volgende dagen voer ik met den directeur naar een plantage op Venua Lava, waar de directeur een voorbeeld moest stellen. Een arbeider had gehoorzaamheid geweigerd, en toen de opzichter hem had heen en weer geschud, had hij zijn boschmes getrokken.

In mynen onoverwinbaren afkeer van allen lichaams arbeid, hoorde ik myne roeping tot een ander amt; ik was gehoorzaam, ik kategiseerde de kinderen en de vrouwtjes uit myn Buurt, voor een mondvol eeten, want de arbeider is zyns loons waardig.

Zooals een jonge stier, die op de velden komt uit den stal, in 't voorjaar, duizelig in 't licht komt, en niet weet of her of der, en dan maar loopt rechtuit, op ééne lijn, 't is ongewis nog in zijn vaste hoofd, zoo ging hij, die jonge arbeider, dwars in het licht, het zilvrig-witte dageslicht.

Luister schreden ! Gejaagd vloog zij verder; daar was het traliehek, de ééne deur was geopend; reeds was zij er doorgegaan het was een arbeider, die, zijne muts afnemende, haar voorbij ging, de onverwachte verschijning verwonderd aanstarende; toen bleef hij staan; zij had een beweging gemaakt, alsof zij iets wilde zeggen; maar daar zij zweeg, vroeg de man: "Zoekt gij iets, genadige freule?"

En dan welk hemelsbreed onderscheid tusschen den eerwaardigen, gezegenden landbouw, dien gezonden, sterkenden, levenwekkenden arbeid op het open veld, onder den vrijen hemel, voor het aangezicht der zon: en dat slavenwerk in de donkere mijn, dat den arbeider verteert en zoo vaak ook moreel te gronde richt.