United States or Djibouti ? Vote for the TOP Country of the Week !


Maar opnieuw overvielen hem de oude angsten: hij dacht dat hij gevangen gehouden werd en tobde hoe te ontvluchten. Aan een jongmensch die hem van uit Parijs bezocht gaf hij een brief mee met het verzoek om een toevlucht voor hem te zoeken in een der gasthuizen. Hij zag in Ermenonville zijn ouden vriend en discipel Moultou nog eenmaal terug, dien hij in geen dertien jaar had gesproken.

Acht dagen nadat Rousseau in Ermenonville was aangekomen, stierf Voltaire. Hij had er een voorgevoel van, zijn ouden vijand weldra te zullen volgen: hij voelde alsof hun beider bestaan op geheimzinnige wijze aan elkaar verbonden was. Hij botaniseerde weer een weinig en was begonnen het zoontje van zijn gastheer les te geven in botanie.

Van alle kanten bood men hem hulp aan; de jonge marquis de Girardin stelde een paviljoen op zijn bezitting te Ermenonville in de vallei van Montmorency te zijner beschikking. Den 22sten Mei 1778 betrok hij met Thérèse hun nieuwe woning: het moest zoo komen dat hij, die zijn leven lang zich verzet had tegen elke afhankelijk-zijn, zou sterven onder eens anders dak.

Zij werd ouder en zwakker, en hij verdiende al minder met muziek-kopieëren: het oude paar was bijna behoeftig, toen zij een toevlucht vonden in het kasteel Ermenonville. Dáár stierf hij in haar armen, de deur gegrendeld, dat niemand anders bij zijn sterven zou zijn. Tot het laatst had zij voor hem gedaan wat in haar vermogen was, en dat was véél.

Vanaf hun eerste samenwonen in het dakkamertje van de rue de Grenelle, waar zij van '47 tot '56 verblijf hielden, gelukkig als twee tortels, arm en tevreden met hun eenvoudig huishoudentje, al werd dat geluk en die vrede dikwijls gestoord door de intrigeerende, bemoeialachtige schoonmoeder en de onverzadelijk-hebzuchtige familie van Thérèse, heel een sleep van broers, tantes, nichtjes en neven als een troep haaien, tuk op buit, haar nazettend; tot aan de laatste moeilijke weken in het kasteel Ermenonville waar de dood hem van waan en wantrouwen verloste, trok zij overal met hem mee.