United States or Liechtenstein ? Vote for the TOP Country of the Week !


En toch geloof ik, dat het geheel afsluiten dier bovennatuurlijke wereld, het volstrekt beperken der kinderlijke begrippen tot het gebied van het physiek-mogelijke, zijne kwade zijde heeft, en in menige jeugdige ziel den grond legt tot een later scepticisme, rationalisme, of ten minste tot een zekere koelheid voor eene menigte van zaken, die anders op het gemoed plegen te werken.

De heiligen, die men hier vereert, zijn fantastische wezens, gemetamorphoseerde goden, die in de nieuwe grieksche godsdienst een mengeling van bijgeloof en rationalisme, die nog geheel het echt helleensche karakter vertoont zonder veel moeite eene plaats konden innemen.

Lyries entoesiasme en strijdbare ketterij, aestetiese religiositeit en Latijns rationalisme dat is de houding van de wereld der troubadours tegenover het Kristendom. Die zelfde lichte ontvlambaarheid en weerspannigheid vindt men overal in het maatschappelik verkeer terug.

Voor wie nader toezag, was het wel te zien geweest, dat hij ook vroeger niet van een gehoorzaam naprater eener oude leer tot een gehoorzaam naprater eener nieuwe leer was geworden; het naturalisme, het rationalisme, ook het materialisme heeft hij gehuldigd, omdat er vrijmaking in was van den geestesdwang, waaronder hij zuchtte, maar wie ziet, hoe in al zijn vroegere werken niet de theorie maar de persoonlijkheid hoofdzaak is, begrijpt, dat dit geen man was, om zich door een eenige waarheid van den dag te laten vangen.

Het is een goddeloos boek, vol Atheensche Witze en Attisch zout, vol dolle idealen en snijdende parodieën, met wat obsceniteiten, afgewisseld door de zangerigste melodieën fijne poëzie en nachtegaalsslag, en bovendien met eene foliopersiflage van de goden, eene persiflage, die Aristofanes den tweeden prijs niet deed missen, terwijl het zachtstwijsgeerig rationalisme Sokrates het leven kostte.

Men moest wel erkennen, dat het liberalisme geen vast kenmerk had om goed en kwaad van elkander te kunnen onderscheiden en dat zijne zedeleer, ontbloot van alle vastigheid, niets was dan overdreven rationalisme of verkapt materialisme.

Ha! riep Lieven Lazare met eene sombere begeestering uit, wij zullen de Kunst, die nu ploetert in de killige klauwen van het rationalisme, binnen de vlammen van Gods liefde en heerlijkheid doen oplaaien! .... Wij zullen de prachtige hemelvaart, door een Hello, een d'Aurevilly en een Verlaine ondernomen, doorzetten in het aanschijn van een bedorven kristendom.