United States or Réunion ? Vote for the TOP Country of the Week !
Talastás na pô ninyóng acó'y isá sa anim na nakipaglibing sa bangcáy; acó ang humarap sa Capitan General n~g aking makitang ang lahát dito'y hindî umíimic sa gayóng calakilakihang capusun~gán, gayóng cailán ma'y minamagaling co ang paunlacán ang táong mabait cung nabubuhay pa cay sa cung patáy na. ¿Cung gayó'y bakit?
Ang matapang na si Villardo, na hindi inaacalang man~gagsisirating ang m~ga taong iyong, canyang ipinalagay na cacampi n~g m~ga moro, inihaguis naman ang canyang espada at escudo at saca bumigay n~g tacbo; nang makita n~g m~ga morong tumatacas ang cakilakilabot na cristianong iyon, hindi sila nag-alinlan~gang siya'y canilang gagarin: may naririn~gig na m~ga sigawan, m~ga daing, tun~gayawan, m~ga salitang capusun~gan, nagtatacbuhan ang m~ga tao, nan~gamatay ang m~ga ilaw, ipinaghahaguisan sa impapawid ang m~ga vaso n~g ilaw, at iba pa. ¡M~ga tulisan! ¡M~ga tulisan! ang sigaw n~g m~ga iba. ¡Sunog! ¡sunog! ¡m~ga magnanacaw! ang sigawan naman n~g m~ga iba; nan~gagsisitan~gis ang m~ga babae't ang m~ga musmos, gumugulong sa lupa ang m~ga banco at ang m~ga nanonood, sa guitna n~g ligalig, pagcacain~gay at caguluhan.
Pagdaca'y gumawâ ang m~ga fraile n~g isá at waláng higcát na pagpupulong. "¡Laking capusun~gan! ¡Isáng "indio" isang "macacong indio", isang "matsing na indio" ang sabihan nila ang nan~gan~gahas pumintas n~g ating m~ga cagagawan!"
Nang ica 30 n~g Agosto n~g 1887 ay nagpadalá n~g sulat sa Arzobispo na si párì Payo ang rector sa Universidad na si párì Gregorio Echevarria, at doo'y sinasabing binasa at pinagsiyasat n~g isáng capulun~gan ang Noli me Tangere na ilinathalâ ni J. Rizal, at caniláng lubos napagtantong ang librong iyo'y totoong isáng malakíng heregía, capusun~gán at nacasisirang púri sa Religión at isáng ganáp na paglabág at pag-alimura sa Gobierno n~g España at sa lahát n~g m~ga mahál na capisanang castíl