Tum vero ad vocem celeres, qua bucina signum dira dedit, raptis concurrunt undique telis indomiti agricolae; nec non et Troia pubes Ascanio auxilium castris effundit apertis. Direxere acies.

Quæ prima dies ostenderit hostem, Et Patrum regna et Pœnorum bella resolvet. 275 Ite alacres, Latia devinctum colla catena Hannibalem Fabio ducam spectante per Urbem.» Hæc postquam increpuit, portis arma incitus effert, Inpellitque moras; veluti quum carcere rupto Auriga indocilis totas effundit habenas, 280 Et præceps trepida pendens in verbera planta Inpar fertur equis; fumat male concitus axis, Ac frena incerto fluitant discordia curru.

Nam ut terra alte refossa generandis alendisque seminibus fecundior fit, sic profectus non a summo petitus studiorum fructus effundit uberius et fidelius continet.

Volvitur ille solo: nam pronum effundit in armos Fata extrema ferens abies, rapiturque pavore 255 Tractus equi, vinctis connexa ad cingula membris. Longa cruor sparso linquit vestigia campo, Et tremulos cuspis ductus in pulvere signat.

Dixit, deinde lacu fluvius se condidit alto, ima petens; nox Aenean somnusque reliquit. Surgit et aetherii spectans orientia solis lumina rite cavis undam de flumine palmis sustinet ac talis effundit ad aethera voces: 'Nymphae, Laurentes nymphae, genus amnibus unde est, tuque, o Thybri tuo genitor cum flumine sancto, accipite Aenean et tandem arcete periclis.

Jamque aderat multa vix adnoscendus in umbra 705 Paullus, et epoto fundebat sanguine verba: «Lux Italum, cujus spectavi Martia facta, Multum uno majora viro, descendere nocti, Atque habitanda semel subigit quis visere regna?» Cui contra tales effundit Scipio voces: 710 «Armipotens ductor, quam sunt tua fata per Urbem Lamentata diu! quam pene ruentia tecum Traxisti ad Stygias Œnotria tecta tenebras.

Ecce autem Inachiis sese referebat ab Argis saeva Iovis coniunx aurasque invecta tenebat, et laetum Aenean classemque ex aethere longe Dardaniam Siculo prospexit ab usque Pachyno. moliri iam tecta videt, iam fidere terrae, deseruisse rates: stetit acri fixa dolore. Tum quassans caput haec effundit pectore dicta: 'Heu stirpem invisam et fatis contraria nostris fata Phrygum!