United States or India ? Vote for the TOP Country of the Week !
Dahil sa casam-an nang pag-gamot sa man~ga maysaquit dito sa Filipinas, ang maraming tagalog ay idinaraying nilang may matigas sa canilang tiyan; at bagamán hindi nacacamatay yaong saquit na yao,i, cun minsan nacagugulo sa man~ga catungculan nang sicmura,t, bituca.
Cun malauon na ang saquit, mayroong lungmalabas na man~ga manchang mapulang mapula, para nang quinagat nang pulgas, cun minsan naman sinisibulan sa liig, sa dibdib, at sa tiyan nang man~ga butil na puno nang tubig, na yao,i, masama. Ang maysaquit ay namamatay cun minsan sa icapat, ó icalimang arao. Masama sa saquit na ito ang man~ga bagay na mainit.
Bucod doon ang babaying pinaiinom noong man~ga maiinit na yao,i, ang caniyang marahil masapit, ay ang siya,i, panaugan nang maraming totoong dugo, at matutuluyang mamatay sa loob nang ilang oras.
Ungmiihi pa siya nang marami, at nag-iilaguin nang malacas; na yao,i, ang iquinahihina niya. Ang man~ga palad nang camay totoong init, at ang muc-ha,i, pungmupula pagca cain. Ang caniyang man~ga daliri ay totoong onti; ang man~ga cuco ay baluctot na pailalim, at nalalaglag ang buhoc.
Cun baga napacatapang ang pasuca, at ang maysaquit ay lungmulubha gaua noon, ay gagamutin agad para nang turo sa párrafo 445. Ang parapit na guinagamit sa castila ay gayon: Ang timbang pisong lebadura,i, sinasamahan nang caunting suca, sampon nang timbang isang salaping cantáridas na yao,i, catulad nang lan~gao na malaqui na pinan~gan~ganlang ban~giao.
Caya marami ang biglang nan~gamatay dahilan sa sila,i sinapoc sa sicmura, na yao,i, ang iquinaputoc nang pali sa loob. Ang magaling sa man~ga pása ay ang man~ga basahang babad sa suca , na dinoroonan nang dalauang gayong tubig na malacuco, cun baga matapang ang suca . Cun mayroong sugat, ay hindi bagay doon ang suca, cundi ang dahon nang pandacaqui , na babayuhin munang maigui bago itapal doon.
Ang nagcacasaquit nang gayón, cun minsan ay masamang sangrahan. Ang gagauin sa natutuyo ang catauan, na yao,i, pínan~gan~ganlang consunción nang castila. Nota 3. Bagaybagay ang pinagmumulan nang pagcatuyo nang catauan nang tauo, na yao,i, aquing sasaysayin n~gayon. Ang sibol sa baga, cun minsan siya ang pinangagalin~gan nitong saquit, ayon sa uica co na sa párrafo 48.
At natatanto na n~g magulang niya ang bigas na yao,i, sa anác na dalá, hindi lamang batid nila,t, natataya anác ay mayroong batóng encantada. Ang magcaibiga,i, muling sabihin co sa umaga,t, hapon sila ay paseo, Tamad na si Jua,i, bihasang totoo na ualang trabajo mulang maguing tauo.
Nang sa haring mapaquingan ang caniyang cagamutan, capagdaca'i, inutusan ang anác niyang panganay. Si D. Pedro'i, tumalima sa utos nang haring amá, iguinayác capagdaca cabayong sasac-yán niya. Yao nanga't, lumacad na cabunducan ang pinuntá, at hahanaping talagá, mahal na ibong Adarna. Mahiguit na tatlong buan paglacad niya sa párang, at hindi nga maalaman ang Tabor na cabunducan.
Gayon din ang mahinang tumiboc, ó mababa ó munti sucat maquilala nang alin mang tauo. Ang pulsong lungmiliban, ay na-aalaman ding nang lahat, sa macatouid: na yao,i, cun tungmitiboc nang macailan, saca napapatahan ó lungmiliban nang isang pagtiboc.