United States or French Guiana ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ang cauna-unahang dapat pagpilitan nang sino man ang houag magpabaya, lalo pa cun panahong casalucuyang dumaraan ang salot; capag naramdaman, na masaquit-saquit ang tiyan at cungmuculog ang man~ga bituca; cun mabigat ang dinaramdam sa sicmura, lalo na cun ga ibig: dumual ó nag-iilaguin caya; pagcaramdam nito,i, dapat na siyang mag-in~gat sa man~ga pagcain at pag-inom, na houag bagang cumain nang cun ano-ano cundi sabao lamang, at ang chá na mainit, na cun mapatacan nang sampuong patac na gotas amargas, ó mahaluan nang isang cucharang coñac, ajenjo aguardiente ó anisado, ay lalo pang mabuti.
Dahil sa casam-an nang pag-gamot sa man~ga maysaquit dito sa Filipinas, ang maraming tagalog ay idinaraying nilang may matigas sa canilang tiyan; at bagamán hindi nacacamatay yaong saquit na yao,i, cun minsan nacagugulo sa man~ga catungculan nang sicmura,t, bituca.
Cun hindi lungmalabas ang dating lungmalabas na dugo sa man~ga babaying nan~gan~ganac, na yao,i, nacacahila nang maraming saquit na malalaqui, para nang pamamaga nang tiyan; ang gagauin sa maysaquit ay yaon ding man~ga bilin sa párrafo 485, na sinundan nito. Ang man~ga mainit na gamot na sinabi co sa párrafo 480, ay totoong sama doon, at parang lason sa maysaquit.
Nacaguiguinahaua sa man~ga batang dinaraanan nang cólico ó nang pagsaquit nang tiyan nang isang basahang babad sa mainit na tubig na pinaglagaan nang manzanilla at caunting triaca, na itatapal sa tiyan. Ang pagpambo sa man~ga sangol. Ang boong catauan nang batang bagong pan~ganac ay puno nang libag, na gaua nang caniyang linan~guyang tubig sa loob nang bahay tauo.
¿Nakikilala ba ninyo ang doctor Espadaña? ang tanong na mahigpit cay Victoria n~g capatid sa suso ni María Clara. ¡Hindi! anang tinatanong; ang tan~ging nalalaman co lamang sa canya'y mahal na totoong sumin~gil, ayon cay capitang Tiago. ¡Marahil totoong magaling siya cung gayon! ani Andeng; mahal sumin~gil ang bumutas n~g tiyan ni doña María, caya n~ga marunong.
Ang pag-iilaguin na ualang casamang lagnat, ó saquit na malaqui nang tiyan ay pinan~gan~galan nang castilang diarrea. Ang maysaquit ay nananab-ang muna nang pagcain: ang caniyang bay-auang pati nang tuhod, ay idinaraying na mabig-at. Hindi siya nalalagnat at hindi sungmasaquit na totoo ang tiyan.
Ang pinalo nang malacas, ó nahulog, ó sinicaran nang hayop ang mayroong nararamdamang bucol sa tiyan, ó sa bituca, ang napupuyat, at tuloy ungmiinom nang maraming alac; ang ungmaabay sa maysaquit, na dahil doon siya,i, nasalinan nang caniyang saquit.
Datapoua cun ang dugo ay caunti, maitim-itim at masaquit iihi, at saca mainit at masama ang pagcaramdam nang may catauan sa tiyan, ay yaong dugong lungmalabas ay nangagaling sa pantog.
Yao,i, dungmaraan cun minsan sa lungmilibang ilang arao nang pananabi; datapoua cun minsan ay biglang sumungpong sa tauo yaong saquit, at pagcaraca ang tiyan, ó ang man~ga dacong tabi nang pusod ay yaon ang caunaunahang sungmasaquit na totoo.
Cun ang tauo ay nalamigan, at pag nacaraan ang ilang oras; ay dinaraanan nang pagsaquit nang sicmura ó tiyan, lalo pa cun ang paa,i, siya ang tinablan nang lamig. Itong saquit ay marahil dumaan sa tagalog pag siya,i, nainitan ó napagod, at saca nabasa ang caniyang paa. Sa gayong saquit ay masama ang alac, at ang man~ga purga, ó yaong man~ga maiinit na gamot.