United States or Jordan ? Vote for the TOP Country of the Week !
Kung ang babae ang humihiwalay sa asawa upang mag-asawa sa iba ay kailan~gang isauli ang bigay-kaya at dagdagan n~g isang gayon, na ang magsasauli nang nabangit na bigay-kaya ay ang magiging bagong asawa. N~guni't kung humihiwalay lamang at hindi upang mag-asawa sa iba ay ang bigay-kaya lamang ang isinasauli.
¡Ipatawad ninyó, hermana Sípa! ang isinalabat ni Rufa: dapat dasaling gaya n~g ganitóng paraan: hindî dapat ilahóc ang m~ga lalaki sa m~ga babae: ang m~ga Amanamin ay m~ga lalaki, m~ga babae ang m~ga Abaguinoong María, at ang m~ga Gloria ang m~ga anác. ¡Ee! ipatawad ninyó, hermana Rufa; Amanamin, Abaguinoong-María at Glorìa ay catulad n~g canin, ulam at patís, isáng súbò sa m~ga santo ...
¡Ina!, ¡Ina! ang canyang hibic. Lumapit si tía Isabel, na siyang cumuha sa canya sa gayóng pighati. Dumatíng ang iláng canyang caibigang babae at ibig n~g Capitan General na siya'y makita. Tía, sabíhin pô ninyóng acó'y may sakít! ang ipinakiúsap n~g dalagang nagugulat; ¡patutugtugin nilá acó n~g piano at pacacantahin!
Nakita niya sa malayô-layô roón, sa guitnâ n~g bátis, ang isáng wari'y paliguang magaling ang pagcacabacod, at ang pinacabubóng ay isáng malagong cawayan; may nanggagaling doong masasayáng m~ga voces n~g babae. Napapamutihan ang paliguang iyón n~g dahon n~g m~ga niyog, m~ga bulaclac at m~ga bandera. Nacatanaw namán siyá sa daco pa roon n~g isáng tuláy na cawayan at sa dacong malayo'y m~ga lalaking nan~galiligo, samantalang nan~gagcácagulo ang caramihang m~ga alilang lalaki at m~ga alílang babae sa palíbót n~g m~ga caláng biglaan ang pagcacágawâ at nan~gagsusumakit n~g paghihimulmol sa m~ga inahíng manóc, nan~gaghuhugas n~g bigás, nag-iiháw n~g "lechón" at ibá pa. At doon sa cabiláng ibayo, sa isáng calinisang caniláng hináwan, sa loob n~g lilim n~g isáng palapalang caniláng bagong itinayóng ang m~ga haligui'y cahoy at ang bubóng ay "lona" na" ang isang bahagui at ang isáng bahagui'y m~ga dahon n~g malalakíng cáhoy, nan~gagcacatipon ang maraming m~ga lalaki't m~ga babae. Doo'y naroroon ang alférez, ang coadjutor, ang gobernadorcillo, ang teniente mayor, ang maestro sa escuela at ang maraming m~ga capitan at tenienteng "pasado", patí ni capitang Basiliong amá ni Sínang, na dating caaway n~g nasírang si Don Rafael sa malaon n~g pinag-uusapan. Sa canyá'y sinabi ni Ibarra: "Pinag-uusapan natin ang isang catuwiran, at hindî mag-caaway ang cahulugan n~g pag-uusapín. At napahinuhod n~g boong galác n~g loob ang balitang mánanalumpatì n~g m~ga "conservador" sa anyaya ni Ibarra, at tulóy nagpadalá n~g tatlong payo at sacâ ipinanalim sa capangyarihan n~g binat
Ang lalaki ay nagpahayag sa babayi na sila'y magisang dibdib, dahil sa walang iba dito sa sangdaigdigan; n~guni't hindi pumayag ang babae; sapagka't sila'y magkapatid na galing sa isang kawayan.
¡Guinoo! ang isinamò n~g cúlang palad na babae! ang aking m~ga anac ay hindî nagnanacaw cahi't madayucdóc; bihasa caming magútom. Hindî nag-uuwî sa akin si Basilio cahi't isang cuarta; halughuguín ninyó ang boong bahay, at cung cayo'y macasumpong cahi't sisicapat man lamang, gawín ninyó sa amin ang bawa't maibigan. ¡Caming m~ga dukhâ ay hindî magnanacaw!
Tila mandin untiunting pumapayapa ang lalaki, at nagcasiya na lamang siya sa magpalacadlacad n~g paroo't parito sa magcabicabilang dulo n~g salas, na ang isang halimaw na na sa sa jaula ang catulad. ¡Pasalansan~gan ca't magpalamig icáw n~g ulo! ang patuloy na paglibac n~g babae, na tila mandin nacatapos na n~g pagtatayo n~g caniyang pangsangalang na cut
Pasisimulan niya na ang sermóng wícang tagalog. Tinuctucán n~g matandáng mapamintacasi ang canyáng apóng babae, na naguising na masamâ ang loob at nagtanóng: ¿Dumating na ba ang oras n~g pag-iyác? Hindî pa, n~guni't huwag cang matulog ¡"condenada"! ang isinagót n~g mabait na núnong babae.
Subali, ang kawalang malay na iya'y hindi naman makaganyak sa kahinubong bait n~g nabanggit na makata upang magsamantala. Kalaban si Tirso n~g lahat n~g uri n~g pagsasamantala sa kahinaa't pagtitiwala n~g babae.
Pinagtitibay n~g m~ga taong mapaniniwalaan, anáng militar sa guitná n~g lalong malakíng hindi pag-imic n~g madlâ; na ang lahát n~g m~ga cain~gayang iyón sa pagtatayô n~g isáng páaralan ay walâ cung di pawang catacata lámang. ¡Jesús! ¿nakita na ninyó? ang bigláng sinabi n~g m~ga babae, na nan~gag sisipaniwal