United States or Guyana ? Vote for the TOP Country of the Week !


Multatuli's boek heeft een omwenteling te weeg gebracht in de verhouding van de Indische regeering tot de inlandsche bevolking. Maar dit is uiterst langzaam gegaan, veel te langzaam naar den zin van den vurigen verkondiger dezer nieuwe idealen. Al waren het medegevoel en de ontroering door de Max Havelaar gewekt, echt, toch zou het jaren duren eer dit gevoel in tastbare hervormingen werd omgezet.

Niet langer is 't de staat waarom de krachten zich scharen, het zijn geen staatkundige hervormingen waarvoor de geestdrift opvlamt, neen, dieper en uitgebreider tevens golft het bewegen der menschheid; de ziel der samenleving zelf is in beroering, en zij zendt haar machtige trillingen naar alle kanten uit. De tijd was gekomen voor de maatschappelijke vraagstukken.

Want alle hervormingen in den wegbouw, de straatwegen, de macadamiseering, de spoorwegen, de verwonderlijke telegraphische inrichtingen zijn van de Engelschen, of van hunne afstammelingen, de Engelsche Amerikanen, uitgegaan. Door hen hebben wij geleerd onze waren, onze personen, onze gedachten met duizelingwekkende snelheid te bewegen en te verplaatsen.

Sedert Newton's tijd hebben de Engelschen eene geheele reeks der prachtigste en invloedrijkste uitvindingen en hervormingen, in het leven der Europeanen ingevoerd. In de doelmatigste bewerking en vervorming van ruwe stoffen, in de verbetering van al onze handwerksgereedschappen, in de verhooging der menschelijke kracht en bekwaamheid, hebben zij veel meer dan eenig ander volk geleverd.

Beiden spraken buitendien hun vertrouwen in het ministerie Heemskerk uit, op dit punt door de Christelijk-historischen gevolgd, die niettemin weigerden om een lijst van hervormingen openbaar te maken, daar zij zeiden, dat de bepaling, welke kwesties urgent zijn, aan het ministerie toekwam en niet aan de kiezers. Zoo begon de verkiezingstijd.

Ongeveer 50 jaar oud kwam hij te Croton en stichtte hij daar onder de aristocratische partij een bond, waarvan de strekking was het invoeren van allerlei hervormingen op zedelijken, wijsgeerigen en godsdienstigen grondslag en de vestiging eener streng aristocratische staatsinrichting.

Uit dit program, dat uit zulke onderscheidene stukken was samengesteld, nam de Liberale Unie zonder dralen de hervormingen, die haar het dringendst toeschenen, en vormde hieruit met het oog op de verkiezingen van 1897 een verkiezingsprogram.

Maar, ik haast mij er dit bij te voegen, de afschuwelijke, echt oostersche gewoonte, den ambtenaren bij de haven fooien in de hand te stoppen, is heden ten dage in onbruik. De tegenwoordige regeering, die reeds zoovele hervormingen heeft tot stand gebracht, heeft ook dit kwaad uitgeroeid, en wel door een alleszins voortreffelijken maatregel.

Behalve de gewone felle kritiek op het bestaande, vindt men in deze geschriften ook vele interessante voorstellen van politieke hervormingen, alle in de lijn van het klein-burgerlijk utopisme. Samenhangend en systematisch heeft Rousseau het algemeene vraagstuk van de grondslagen van den staat behandeld in het "Contrat Social."

Onder de hervormingen, die door de vrouwen in den Landdag tot stand zijn gekomen, moeten de volgende in de eerste plaats genoemd worden: "hervorming van het huwelijksgoederenrecht, verbetering van de rechtspositie van het onechtelijk geboren kind, moederschapsverzekering, invoering van vrouwelijke inspectrices van gezondheid, regeeringsbijstand aan vereenigingen die werken tot verbetering der zeden, uitbreiding van den arbeid der vrouw in staatsdienst etc.