United States or France ? Vote for the TOP Country of the Week !


Di ko tinatakhan ang palad n~g tao sapagka't ang lahat ay mayrong Kalbaryo kung ang aking puso'y iyong Paraiso , ang iyong pag-ibig ay aking Infierno . ¡Kamanyang...!

«Isinasalo~g ko a~g sandata, sapagká't a~g aki~g m~ga kaanak at m~ga kaibiga~g sumasama sa akin ay na~gagkákasakít sa tinitiís na kagutuman. A~g akí~g pitó~g anák at a~g aki~g giliw na asawa ay lagí~g nasa pili~g ko at tiniis nilá a~g lahát n~g kahirapan». Niyaó~g iká 16 n~g Abril n~g taó~g 1902, ay natapos a~g m~ga panayám ni Henerál Malvar, at siyá ipinadalá sa labas n~g Pilipinas.

Sa cawacasa'y dumating; lumabás ang isáng tao sa casucalan at lumapit sa canyá. ¿Anó ang sasabihin co sa capitán? ang tanóng. Sabihin mong gaganap si Elías n~g canyáng pan~gacò, sacali't hindi mamatáy muna, ang isinagót n~g boong calungcutan. Cung gayó'y ¿cailán ca makikisama sa amin? Pag-inacala n~g inyóng capitáng dumating na ang panahón n~g pan~ganib. Cung gayó'y magaling, ¡paalam!

Tumiguìl ang capisanang iyón sa lalong pinacamalayò, at pinabayaang mag-patuloy na mag-isá ang matandáng lalaki. Isáng catawán n~g tao, na nacabitin sa isáng san~ n~g puno n~g santól, ang marahang umúugoy sa hihip n~g mahinhíng amihan. Pinagmasdán siyáng sandalî n~g matandâ; nakita niyá ang m~ga paang nanínigas, ang m~ga bisig, ang may dumíng damít, ang ulong nacalun~gayn~gáy.

Nakikinig si Basilio. Pagcatapos, cung sacali't walâ sino mang dumatíng ... huhucay ca rito, macacasumpong ca n~g maraming guintô ... at ang lahát na iyá'y iyo. ¡Mag-aral ca! Nalalao'y lalong hindi mawatasan ang tinig n~g hindi kilaláng tao. Hayo't humanap ca n~g cahoy ... ibig cong tulun~gan catá.

Si Henerál Malvar ay naglamay at nagpunyagî gabi at araw upá~g magtipon n~g tao, magsanay sa m~ga itó sa pakikibaka at magpa siglá n~g m~ga kalooban, upá~g a~g pagdidigmaan at pagtata~ggól n~g ati~g katuwiran at kalayaán ay magtagumpáy.

Pakingan naman natin n~gayón ang salitâ n~g pahám na manunulat na castilang si D. Wenceslao E. Retana: "Pagcatapos anya nang maiclíng casaysayang ito, na nagpapakilala n~g isáng culabóng sinag n~g malakíng pangguiguilalás n~g gayong caraming lubhang maririlag na m~ga tao, man~gan~gahás camíng isumag ang pasiyang sinabi sa Gobierno tungcól cay Rizal n~g Excelentísimo Señor Don Nicolás Peña, Auditor n~g Ejército n~g Filipinas. Alinsunod sa sinabi n~g guinoo, si Rizal ay isáng pan~gahás na hindî man lamang marunong sumulat at hindî maalam mag-isíp ísip.... ¡Lakíng kahapishapis na caibhán ang namamasdan sa pasiya n~g Guinoong Peña, na caya lamang kilalá ay salamat sa "Anuario Militar n~g España", sa m~ga pasya n~g m~ga Virchou, n~g m~ga A. B. Meyer, n~g m~ga Kern, n~g m~ga Blumentritt at n~g lubhang maraming m~ga pantás na hinahan~gaan at bantog sa boong sinucob! Datapuwa't lalo n~g kahapishapis ang isa pang pagcacaiba: ang sinasalitâ n~g "La Independencia" sa canyang pagsasaysay n~g malaking pagdaramdam n~g boong sancataohang may magandang asal n~g maalaman nila ang pagcamatay ni Rizal ... "Laking kaibhang-anang "La Independencia" n~g ganitong pagpapakita n~g sancataohan n~g canyang pagpipighatî sa pagpatáy cay Rizal, at yaong "sayáw sa m~ga patay" na guinawâ n~g m~ga castíl

May isá~g kasabihán dito sa atin, na: «a~g m~ga una raw tao rito sa Kapuluan ay pinamámahalaan n~g m~ga patáy» sa malinaw na sabi, a~g m~ga halimbaw

At, ang malaki at maaliwalas na dulaang Rizal, sa kapahintulutan n~g m~ga may-ari, ay kaunti nang mapuno sa dami n~g tao. Halos dalawa sa ikatlong bahagi n~g m~ga butaka ay may m~ga tao; bukod pa ang m~ga nagtayo sa paligidligid n~g palko at "entrada general."

¡Ilayô ninyó ang babaeng iyán, papaglayuin ninyó silá! sa pagca't mahahawa ang ul-ol na babae! ang sigawan n~g caramihang tao, datapwa't waláng man~gahás na lumapit sino man.