United States or Maldives ? Vote for the TOP Country of the Week !


Ang isdá cun malaqui, ay dapat namang ilagay sa isang platong mahaba, at cun babahaguinin sa lamesa, ay hahatiin nang cuchillo sa taguiliran, magmulá sa ulo hangang buntot, cun maubos ang isang taguiliran ay isusunod ang cabilâ. Cun ito,i, maubos naman, ay itaas ang tinic, at saca isunód na ipamahagui ang bandang tiyan. Cun ang isda,i maliliit, ay ipamahaguing boó.

Narinig niya ang yabág n~g lácad n~g m~ga cabayo: yaó'y ang m~ga nagdádala n~g m~ga isdâ sa m~ga báyang dáco roon. Guinágawa nilá ang gayóng m~ga paglalacbáy na nagpupulupulutong n~g maliliit ang m~ga lalaki't babae, na nan~gacasacay sa masasamáng cabayo, sa guitnâ n~g dalawáng bákid na nan~gacabítin sa magcábilang taguiliran n~g háyop. Ang ilán sa canilá'y n~g magdaan isáng áraw sa harapán n~g canyáng dampâ ay nan~gagsihin~ n~g tubig na inumin, at siyá'y hinandugán n~g iláng isdâ. N~gayó'y n~g man~gagdaan silá sa canyáng tabi, sa acál

Ang paghiua doo,i, mula sa itaas na pailalim sa taguiliran nang pusod, ga isa, ó dalauang daliri lamang calayo doon. Ang unang hinihiua,i, ang balat, na yao,i, macapal; ang sungmusunod doo,i, ang bahay tauo, na yao,i, manipis nipis.

Cun uala,i, na-aari ang isang tabong cauayan, na binubutasan sa taguiliran sa dacong itaas, nang masootan doon isang caputol na cauayang munti, na munti rin ang butas, na, yaon ang ipapasoc nang maysaquit sa caniyang bibig, nang macasipsip siya nang sin~gao nang mainit na tubig na isisilid sa tabo.

Mayroong isa pang pamamaga nang liig sa taguiliran, na ang tauag doo,i, bayiqui; ang gamot doo,i, naituro co na sa párrafo 78. Ang gamot sa man~ga bucol na malambot na hindi masaquit, na tinuturang lobanillos nang castila.

Ang tauong binitay ó nagbicti ay cailan~gang sangrahan agad sa liig sa alin man sa dalauang ugat na pinan~gan~ganlang yugular, na doroon sa man~ga taguiliran nang liig, na macaapat man sa loob nang tatlong oras cun hindi nagcacasiya ang isang pagsasangra.

Cayó po'y sasagutín co n~g catulad n~g m~ga nag-aaral n~g tungcól sa Iglesia n~g una, ang isinagót n~g filósofo, na mulíng nahigâ at pinapanag-uli ang canyáng pagmumukháng palabiro; sa tatlóng paraán mangyayaring macaacbay sa Pagsulong: sa dacong unahán, sa dacong taguiliran at sa dacong hulihán; ang m~ga nan~gun~guna'y siyáng namamatnugot sa canyá; ang nan~gasa taguilira'y cusang napadadala na lamang, at ang nan~gahuhuli'y pawang kinácaladcad, at sa m~ga kinácaladcad na itó nasasama ang m~ga jesuita.

Sa gayong narin~gig agad linapitang n~g Principe yaong bangcay n~g sing hirang pinagduoóp ulo ang capoua magulang tinauag at saca ganito ang say-say: "Ang parusa'y pagcat iniyong inaamin ang Pari sa sala pilit tinatacuil sa iniyo'y hatol co n~gayo'y uliniguin magpacailan man huag lilimutin: Magcabicabila dacong taguiliran n~g dalauang bangcay bun~ga ninyong mahal, cayo'y magsilapit magcauit n~g camay sa canila'i patong sumumpang matibay.

Cun hindi rin nauauala ang pamamaga nang tiyan, ay tutudluquin nang carayom nang isang marunong na médico, ga apat na daliri sa ilalim nang pusod, at houag sa guitna, cundi sa dacong taguiliran. Yaong carayom na yao,i, mayroong sadiyang sootan, na ang magcabila ay butas, at casabay rin nang carayom, cun ibaon sa laman.

Cun masama ang lagay nang bata sa tiyan ó cun sala ang paglabas, ay cailan~gang hanapin ang isang marunong na hilot, at ang gagauin niya ay gayon: Ang tiyan nang babaying nan~gan~ganac idiriin nang camay sa man~ga taguiliran, at sa ibabao n~g tiyan din na paitaas, nang mahina hinang pagdiriin, nang umurong ang bata, cun sala ang paglabas.