United States or Colombia ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ang gagauin sa tauong sinusubaan, lalaqui ma,t, babayi man, dahil sa cahinaan nang catauan, para nang man~ga babaying nan~gan~ganac, ó dahil sa nahanaan nang gutom, ó nang pagbabalin~goyn~goy, ó pag-iilaguin nang malacas, ó dahil sa pinurga ó pinasuca nang matapang na pamurga ó pasuca, ó dahilan sa man~ga maruming nadoroon sa sicmura.
Ang icalaua cun ang gatas nang nagpapasuso ay masama; at ang icatlo, cun ang bata,i, nalalagnat, lalo pa cun tiniticdas ó binubulutong. Caya nahahalatang mayroong nabubuloc sa sicmura nang bata, sapagca pinacain ó pinasuso nang marami na hindi macayanan nang caniyang sicmura, ó sapagca pinacain nang sarisaring bagay na hindi nagcacaayon.
Ito,i, aral ni Buchan. Ang tauong sinisipon, na hindi nagbabauas nang caniyang pagcain, at ang ungmiinom lamang nang mainit na tubig, ay guinugulo niya ang sicmura; ang pag-uubo ay hindi mauaualang hamac cun gayón, at siya,i, ooui sa calagayan sinaysay co sa párrafo 82.
Houag siyang iinom nang maraming tubig, sapagca hindi lalacas ang caniyang sicmura, at cun minsan nacacapamaga sa paa yaong pag-inom nang marami; saca ang maysaquit na magaling-galing na, ay bagay sa caniya ang siya,i, lumacad na parati ó sumacay sa cabayo. Cacaonti lamang ang caniyang cacanin cun gab-i.
Mayroong isa pa manding masama, na marahil canin nang tagarito sa Filipinas, yaong bagang itinitinda, na ang pan~gala,i, suman, empanada, oocan, calamay, madhoya, ó tinapay na hindi alza, na paraparang nacasisira sa sicmura; at saca nanhihila nang lagnat, man~ga bicat, at sarisaring sibol sa catauan nang tauo. Ang man~ga dahilang iquinalalaqui nang man~ga saquit nang tauo.
Cun minsan naman mayroon siyang nararamdamang matigas sa dacong puson, na ungmaaquiat cun malauon lauon sa itaas sa sicmura; na dahil doo,i, sungmusuca siya cun minsan.
Datapoua cun baga ungmuunti ang casiquipan nang sicmura at lungmalambot-lambot ang tiyan, ó cun nacacatulog-tulog na ang maysaquit, caalam-alam ay gungmagaling.
Cun napacarami ang quinain nang tauo bata ma,t, matanda man, ay sungmasama ang pagcaramdam, at sungmasaquit ang caniyang sicmura ó tiyan. Gayon din ang cungmacain arao-arao nang hindi macayanan nang sicmura niya, cun malauon ay nagcacasaquit naman nito ring ganitong saquit na ahito.
Cun ang saquit ay naroroon sa sicmura anomang canin ó inumin n~g maysaquit ay isinusuca niya; hindi siya mapalagay; nasisira ang bait, at sa loob nang ilang arao ay namamatay. Itong cólico ay dala cun minsan nang cainitan nang dugo.
Cun minsan mabibig-yan pagcaraca nang pasuca ang maysaquit, cun totoong mapait ang caniyang bibig, at cun ibig niyang sumucang parati nang macuha agad sa sicmura yaong man~ga maruruming bagay na naroroon.