United States or Israel ? Vote for the TOP Country of the Week !
Guinóo, ang muling isinagót niyang may catigasan ang tinig; isinumbát po ninyong ang baya'y hindi marunong cumilala n~g utang na loob, itulot ninyong acóng isá sa m~ga bumubuô n~g bayang iya'y aking ipagsanggalang siya. Ang m~ga cagalin~gang guinagawa sa capuwa tao upang maguing carapatdapat na kilanling utang na loob, kinacailan~gang gawin n~g walang anó mang imbot na capakinaban~gan. Huwag na nating bigyáng cahulugan ang catungculang cusang iniatang sa sarili, at ang totoong caraniwan n~g sabihing pagcacaawang-gawáng atas sa m~ga cristiano; huwag na nating pansinin ang Historia (casaysayan n~g m~ga nangyari), huwag na nating itanong cung anó ang guinawa n~g España sa bayang judio na nagbigay sa boong Europa n~g isang aclat, n~g isáng religión at n~g isang Dios; cung anó ang guinawa sa bayang árabe na sa canya'y nagbigay n~g cagandahang asal, mapagpaumanhin tungcol sa canyang religión at siyang sa canya'y pumucaw n~g pag-ibig sa dan~gal n~g canyang sariling nación, pag-ibig na dating nagugulaylay at halos wasac na sa boong panahóng siya'y nasacop n~g capangyarihan n~g m~ga romano at n~g m~ga godo. Sinasabi po ninyong sa ami'y ibinigay ang pananampalataya at cami'y iniligtás sa camalian; ¿tinatawag po ba ninyong pananampalataya iyang m~ga gawang pakitang tao, tinatawag ba ninyong religión iyang pan~gan~galacal n~g m~ga correa at m~ga calmen, tinatawag ba ninyong catotohanan iyang m~ga himalâ at m~ga cathâng pinag-ugnay-ugnay na naririn~gig namin sa araw araw? ¿Itó bagá ang cautusan ni Jesucristo? Cung sa ganito lamang ay hindi kinacailan~gang papacò sa cruz ang isáng Dios, at gayon ding hindi cailan~gang tayo'y pilitin sa walang hanggang pagkilalang utang na loob; malaon n~g dating may pinananaligang laban sa catotohanan at sa catuwiran, na ano pa't walang kinacailan~gan cung di bigyáng kináng ang pananalig na iya't pataasin ang halagá n~g m~ga calacal. Marahil sabihin po ninyo sa aking cahi't ipalagay n~g malalaking totoo ang m~ga capintasang magagawa sa ating religión, n~gayo'y lalong magaling, gayon man, sa religióng dating sinusunod natin; naniniwala aco't sumasang-ayon, datapuwa't malabis namang napacamahal, sapagca't dahil sa religióng iyang canilang dinala rito'y binitiwan natin ang ating casarinlan; dahil sa religióng iya'y ibinigay natin sa canyang m~ga sacerdote ang ating lalong magagaling na m~ga bayan, ang ating m~ga bukirin at sampo n~g ating m~ga iniimpoc na salapi sa pagbili n~g m~ga sangcap sa pamimintacasi. Sila'y nagdalá rito sa atin n~g isang bagay na hanap buhay n~g taga ibang lupaín, pinagbabayaran nating magaling at yamang gayo'y walang cautan~gan ang isa't isa. Sacali't ang sasabihin ay ang canilang pagcacatangkilic sa atin laban sa m~ga «encomendero», ang maisasagót co sa inyo'y caya tayo'y nahulog sa camay n~g m~ga encomendero'y dahil din sa canila; datapuwa't hindi, aking kinikilalang isang tunay na pananampalataya at isang tunay na pagsintá sa Sangcataohan ang siyang pamatnugot sa m~ga unang misionerong naglacbay sa m~ga pasigang itó: kinikilala co ang cautan~gang loob natin sa m~ga mahal na pusòng iyon; aking nalalamang n~g panahóng iyo'y sagan
Ang itinuro sa atin n~g m~ga "fraile" ay ang maling pananampalataya na nakikilala sa pagdaraos n~g sunod-sunod na m~ga pistá na kinahuhulugan n~g ating salapi at kayamanan sa kapakinaban~gan n~g m~ga "fraile" at Kombento.
Naroo't nakikipag-usap cay Pedro, ang idinugtong ni Bruno; ¡binibigyan siya n~g salapi, pagcaramiraming salapi! At ibinibilang n~ga naman ni Lucas sa camay n~g asawa ni Sisa ang m~ga salaping pilac. Nan~gagpalitan pa n~g ilang salitang palihim at bago naghiwalay na capuwa nasasayahan alinsunod sa namamasid.
Itó po, bucod sa cahalayhalay, pinagcacagugulan din n~g salapi. Caibigan co, cayó ó acó man, cahi't ibiguin nati'y hindi natin masusunduan.
Ang damo,i, cungmacalat sa lupa, at ang puno,i, mapulapula. Ang man~ga isusunod co dito n~gayon ay maipupurga rin sa man~ga maysaquit. Ang cañafístula na inaalisan muna nang laman ang bun~ga. Yaong laman niyon ay pinararaan sa sinamay, at ang timbang dalauang piso, ó limang salapi noon, ay ipinaiinom sa maysaquit.
Ang nacahahadlang lamang ... ay itó'y hindi mangyayari, isáng han~gad na hindi mangyayaring masunduan; sa pagca't saang cucuha n~g lubháng maraming salapi, n~g lubháng maraming m~ga bagong cawaní?
At kahi't mán silá'y walang pagaari ginapas namá'y pawáng luwalhati; dí gaya n~g taong ang binabaníg má'y maraming salapi ay lumuluha rin n~g dusa't pighati. At ¿anó ang yamang sadyang hinahanap sa akin n~g amá ni Tuníng kong liyág? ¡isáng talinhaga! at di niya talos: sa Sangmaliwanag ang puri n~g tao, ang mahál sa lahát.
Bagay naman sa m~ga mahalagang bató rito na ang iba'y kinacalacal n~g m~ga tagarito ay di co na bangitin dahil sa nan~gan~gailan~gan n~g totoong mahabang salaysay sa cayamanan n~g lupaing ito sa m~ga mahalagang bató. Tungcol sa pagbabayaran ay hindi gumagamit n~g salapi, cung di gintong durog ang itinitimbang na totoong macapal sa lupaing ito anang m~ga mananalaysay.
Si Gat Rizal ay pinara~galán din n~g Pámahalaán natin na taglayin n~g salapi~g papel na dadalawahi~g piso a~g kanyá~g larawan, upá~g magpalipatlipat sa m~ga kamáy n~g lahát n~g naninirahan dito sa ati~g lupain at sa labás man, na makapagi~gat n~g salapi~g yaón na nákikilala sa tawag na «isá~g Rizal».
Doon naisipang siya ay kumanlong sa isang malaking puno niyong kahoy at hindi akalang may nakanunuynoy nang salapi niyang daladalang yaon. Kaya't niyong siya ay nakakanlong na taong sumusunod tumakbo pagdaka supot nang salaping iniwa'y kinuha n~guni't may-aring hindi nakikita.