United States or Qatar ? Vote for the TOP Country of the Week !
Nang m~ga sumunod na buwan n~g pagkakatatag ay di nagpamalas n~g kanyang pagsulong, pagka't ang nais ni Bonifacio ay huwág makapinsala sa pagpapalaganap n~g "Liga Filipina," na itinatag in Rizal at m~ga litaw na kababayan, karamihan ay mason, bago sumilang ang "Katipunan." Bago pa itatag ito ay may itinatag pang ibang kapisanan sina Bonifacio.
Ang ibig sana nilá'y silá ang macapamatnubay sa Pagsulong, n~guni't sa pagcá't nakikita niláng itó'y malacás at ibá ang m~ga hilig, silá'y nakikisang-ayon, at lalong minamagalíng niláng silá'y makisunod cay sa silá'y tahaki't yapacan, ó mátira caya sa guitna n~g marilím na daán.
Ayon, sa sabi ninyó'y ¿caalacbáy ang m~ga jesuita sa paglacad n~g Pagsulong? ang tanóng na nagtátaca ni don Filipo; cung gayo'y ¿bakit silá'y minamasamâ n~g m~ga tagá Europa?
Isáng lupaíng maláyò sa nacasasacop na Nacióng nacalupig. Ang pagsulong sa ano mang cagalin~gan, sa halimbaw
Pagmasdán po ninyó ang m~ga pamahayagan man, cahi't ibiguing magpacátiratira sa cahulihulihan, gayón ma'y humáhacbang n~g isá sa pagsulong n~g laban sa canyáng calooban; hindi macatacas sa pagtupad sa ganitóng atas ang m~ga dominico man, caya't caniláng tinutularan ang m~ga jesuita, na cánilang m~ga caaway na cailán ma'y hindi macacasundô: gumágawâ silá n~g m~ga casayahan sa caniláng m~ga claustro, nan~gagtátayô n~g m~ga maliliit na m~ga teatro, nag-áanyô-anyô n~g m~ga tulâ, sa pagcá't palibhasa'y hindi silâ culang sa catalinuhan, bagá man ang boong isip nilá'y nan~gabubuhay pa silá sa icalabinglimáng siglo, napagkikilala niláng sumasacatuwiran ang m~ga jesuita, at silá'y makikialam pa sa daratníng panahón n~g m~ga batang bayang caniláng tinuruan.
Hináhan~gad co ang canyáng cagalin~gan, caya nagtayô acó n~g isáng bahay-paaralan; hinahanap co ang canyáng cagalin~gan sa pamamag-itan n~g pagpapaaral, sa mahinahong untiunting pagsulong n~g dunong, walang daan cung walang liwanag. ¡N~guni't waláng calayaan namán cung waláng pakikihamoc! ang sagót ni Elías. ¡Datapuwa't aayaw acó n~g calayaang iyán!
Canyáng guinugunitâ ang táong nagbucás n~g canyáng pag-íisip at nagpakilala sa canyá, n~g magalíng at n~g nasacatuwiran. Tunay n~ga't cácauntî ang m~ga caisipáng sa canyá'y iniaral, n~guni't hindî ang m~ga waláng cabuluháng pag-ulit lamang n~g m~ga sinabi n~g ibá; pawang m~ga caisipáng galing sa pananalig na hindî nan~gagculabô sa liwanag n~g lalong matitindíng ílaw n~g dakilang pagsulong.
Masimbuyó ang pananalitâ n~g filósofo; nagníningning ang canyáng m~ga matá. Datapuwa't maliit ang bagong sibol; cung man~gagcáisa ang lahát, ang pagsúlong na totoong napacamahal ang ating pagbili'y mangyayaring caniláng mainís, ang itinutol ni don Filipo na áayaw maniwala.
Ang pagpatun~gong ito ni Robinson sa pulòng yaon ay totoo niyang pinaquinaban~gan; sa pagca,t, natalastas niya na sa man~ga oras na pagsulong nang tubig ay lumulubog ang pulòng yaon, at sa pagurong ay naiiuan doon ang maraming man~ga pagong, man~ga talaba, man~ga cabibi at iba pang macacain. Ual
At ito'y mapaniniwalaan dahil sa pagkakaparis n~g pamumuhay n~g m~ga ito sa pamumuhay n~g m~ga iyon: maliban marahil ang iba nitó, na gaya n~g Tingian at iba na sa akala ko'y kauri rin n~g m~ga lahi ritong kristiano n~gayon na nagsipangubat lamang dahil sa pag-ibig marahil na manatili sa kanilang kalayaan at sa ganito'y náurong sa pagsulong sa katalinuan.