United States or Saint Kitts and Nevis ? Vote for the TOP Country of the Week !
Pagmasdán po ninyó, ang ipinagpatuloy ni Ibarra, na hindi nahihiwatigan ang pagcabalisa n~g binata, at inilapit sa nin~gas ang isáng caputol na cawayan; nacatuclas acó n~g isáng dakilang bagay; hindi nasusunog ang cawayang itó. Hindi pô ang cawayan ang dapat nating lin~gunín n~gayón; ang dapat ninyóng gawín n~gayó'y iligpit ang inyóng m~ga papel at cayó'y tumacas sa loob n~g isáng minuto.
Si Teodora. Marahil ay iya,y, totoong mariquit pagmasdan. Ang Ina. Hindi malayong iyong mapagmasdan n~gayong man~ga ilang arao ang naquita ni Robinson. Si Teodora. Cung gayo,y, ¿tayo pô baga naman ay paparoon? Si Ramon. Paparoon tayo cung ating isasaloob ang pagtuturò sa atin nang Geografia, at capag natutuhan natin ang pagpapalipatlipat sa iba,t, ibang lugar.
Ito'i, sucat na pagmasdan nang anác na sino pa man, sinong di matacot naman sa castigo nang magulang. Sa malaquing tacot niya sa búhay na macucuha, nagtaanan capagdaca at siya'i, umalis na. Nguni aquin munang lisan ang pag-alis ni don Juan at ang aquing ipagsaysay ang hari niyang magulang. Nang siya ay maguising na nagtuloy nanga sa jaula, ang pintó ay nacabucá at ang ibon ay uala na.
Ang sagot nang ermitaño don Juan iyang hanap mo, maghihirap cang totoo at ang ibo'i, encantado. Isinagót niya naman cahit aquing icamatáy, ituro mo po ang lugar at aquing paroroonan. Ang sagot nang ermitaño don Jua'i, maquiquita co, na cun bagá nga totoó ang pagsunód sa amá mo. Ang cahoy mong naraanan cauili-uiling pagmasdan, yaon ang siyang hapunán nang ibon mong pinapacay.
Tatlo caming magcacasamang estudiante ang natitira dito sa bahay na ito: ang isa,i, taga Paco, ang isa nama,i, taga Bulacan, at saca aco; na cung pagmasdan mo cami ay tila cami mañga tunay na magcacapatid. Cung ano ang gusto nang isa,i, siyang gusto naming lahat, na sa macatouid: ayon-ayonan cami sa lahat nang bagay.
Ating pagmasdan ang nangyari sa loob n~g dulaan samantalang itinatanghal ang «Apô-Apô:» N~g sumapit ang escena na pinipilit papilmáhan ang isang kasulatan upang ito'y ihalal sa pagpupunô dahil sa itong laging panaginip ni Agong na siya ang punô sa lahat, na ayaw pilmahan ni Totong n~galan n~g ayaw pumilma sa obra, walang isinásagot kundi ganitó: «Ang laya n~g tawo'y dapat mong igalang pumili n~g ibig kanyang maibigan yaong casiquismo'y dapat mong ilagan sa pagka at siyang sa iyo'y papatay.»
Caya pa n~ga ito nang maalamang lubós nang m~ga clérigong nasabi cong puspós suot lalaqui na sa bay-uang may sucsoc nang isang magara't mainam na guloc. Ang bagay na ito dapat n~gang pagmasdán at tularan sana nang babayeng tanán man~ga filipinang aquing cababayan marunong umibig sa tinubuang bayan.
Pagmasdán po ninyó ang m~ga pamahayagan man, cahi't ibiguing magpacátiratira sa cahulihulihan, gayón ma'y humáhacbang n~g isá sa pagsulong n~g laban sa canyáng calooban; hindi macatacas sa pagtupad sa ganitóng atas ang m~ga dominico man, caya't caniláng tinutularan ang m~ga jesuita, na cánilang m~ga caaway na cailán ma'y hindi macacasundô: gumágawâ silá n~g m~ga casayahan sa caniláng m~ga claustro, nan~gagtátayô n~g m~ga maliliit na m~ga teatro, nag-áanyô-anyô n~g m~ga tulâ, sa pagcá't palibhasa'y hindi silâ culang sa catalinuhan, bagá man ang boong isip nilá'y nan~gabubuhay pa silá sa icalabinglimáng siglo, napagkikilala niláng sumasacatuwiran ang m~ga jesuita, at silá'y makikialam pa sa daratníng panahón n~g m~ga batang bayang caniláng tinuruan.
Na sa palacio ay nan~gatahan silang hustong tatlong araw, caya n~ga't nakita, ang dalagang ualang catulad nang ganda at ualang pangdamdam ang di maligaya. Ang tabas nang muc-ha't tindig nang catauan anhin mo'y guinaua nang balitang camay, mata'y cung ititig at iyong pagmasdan ay bató nang pusò ang di matiguilan.
Ang kalagayan mo'y kung aking pagmasdan kundi humihin~ga'y mistula nang bangkay ¿ano baga kaya ang naging dahilan niyang marawal mo na kinahinatnan? Tugon nang sundalo'y oh Ina kong giliw ang damdam kong ito'y wala nang paggaling ang lahat mang gamot ay kahit ubusin ay wala nang daang ilunas sa akin.