United States or Bermuda ? Vote for the TOP Country of the Week !
Dinala n~g palad na di cayat asam sa natitiualag na Bayanbayanan, dacong Habagatan n~g Sangcapuluan, at sa di calipi punong pamumuhay, Ito'y natatayo sa paa n~g bundoc, capoua tatlong panig sa taric ay cubcob at ang sa harapan caragata't tunog n~g laguing daluyong pag-uauari'y handog.
Ang saquit na ang pan~gala,i, piyo ay marahil mamahay sa paa; ang damdam nang maysaquit ay siya,i, dinaraanan, ó binubusan nang malamig na tubig sa caniyang paa; cun minsan ang damdam niya,i, anaqui linalagari, ó binabatac, ó pinapaso ang man~ga daliri nang paa. Mayroon namang tauo, na pinipiyo sa camay ó sa ibang lugar nang catauan.
Ang mga bata ay nagsibitiw sa sinapupunan ng ina at ang bangkay, sa pagkabuwal sa tagilirang kaliwa, ay nadaganan ang paa ng isa sa mga bata. Ng ako'y nakatayo sa may dakong itaas ng nayon upang dalhin ang kaluluwa sa Maykapal ay hinadlangan ako ng isang buhawi, nanghina ang aking pakpak at nangatikom: Ang kaluluwa ay naipalanlang sa langit, at ako'y napalugmok sa lupa sa tabi ng lansangan.
Gayon din cun mapacarami ang pag-iilaguin, ay tila namamanhid, ó nan~gan~gauit ó naninigas ang man~ga paa,t, camay nang maysaquit, na yao,i, isa pang nacacahirap sa caniya.
Tayo'y lumulan sa bangka; n~guni't hindi ang pangpang ang ating tinungo, kundi ang libis at nang makita mong tayo'y nalalapit na sa baklaran ay nanginig ka; buhat sa ulo hanggang paa , sa takot mong baka doon ilubog ang bangka ay hindi maaari, ang langoy mong nalalaman. Ilubog natin ang bangka, isa, dalawa, tatlo. Ang sabay halos na sigawan ng ating mga kasama.
Ang unang namamaga ay ang paa at hita, at hungmahalili ang boong catauan; sa bay-auang mayroong isang tila bucol; ang balat ay ga maguintab, namumutla, at lungmalamig, at hindi lubhang nacacaramdam; ang paghin~ga ay mahirap, at lalo pa cun gab-i, ó cun bagong nacacain; ang maysaquit nag-uubo; hindi pinapauisan; ang pulso ay munti, malalim, madalas at gulo; ang ihi ay hindi luto, at hindi rin marami; ang inaiilaguin ay hindi rin luto, at may dugo pa cun minsan; ang maysaquit ay mahina; nauuhao na parati, at hindi macacain; ang dila cun minsan; ay tuyo.
Ang mabuti doo,i, patahanin sa piling nang maysaquit ang man~ga tauong caquilala niyang dati; painumin nang mainit na tubig; ibabad nang isang oras ang caniyang man~ga paa hangan tuhod sa malacucong tubig; at maminsan minsan ay cuscusin ang caniya ring paa nang isang tuyong basahan.
Sa daco rito'y may nababaling paa n~g isáng bangco at nan~gahuhulog sa lupa, sa guitna n~g tawanan n~g caramihan, ang m~ga taong nanggaling sa malayo at n~g macapanood ay n~gayo'y siyang naguiguing panoorin; sa daco roo'y nan~gag-aaway sa pagpapan~gagaw sa lugar; sa dacong malayo pa roo'y may naririn~gig na isáng calampagan n~g nababasag na m~ga copa at m~ga botella: yao'y si Andeng na may daláng m~ga alac at m~ga pangpatid uhaw; main~gat na tan~gan n~g dalawang camay ang malapad na bandeja, n~guni't canyang nacasalubong ang sa canya'y nan~gin~gibig, na nag-acalang magsamantala n~g gayong calagayan ...
Gayon din, cun ganoon ang lagay nang maysaquit, ay susumpiting macaitlo, ó macaapat maghapon, at babañosan sa paa hangan tuhod na macalaua maghapon din. Saca inaalis ang maysaquit doon sa quinahihig-an, at pinalulucloc sa luclucan sa isang silid na maaliualas, han~gan sa siya,i, macapagtiis doon.
Ang nahulog sa mataas, at ang pinalo nang malacas, capag nasactan ang utac nang ulo niya, ay nahihilim na tambing, at ang magaling sa gayo,i, sangrahan nang maquiilan sa paa. Ang lugar na nasactan, ay doroonan nang isang basahang babad sa aguardiente ó alac na matapang sa niyog.
Salita Ng Araw