United States or Vietnam ? Vote for the TOP Country of the Week !
Casalucuyang dumaraan silá sa tapát n~g bahay na líwaliwan sa labás n~g bayan n~g m~ga jesuita. ¡Diya'y aking tinamó ang mahabang panahóng maligaya't masayá! ang buntong-hinin~gá ni Elías. Napaririyan camí buwán buwán ... n~g panáhóng iyó'y wan~gis acó sa m~ga ibá: may cayamanan, may familia, nananag-inip at nakikiníkinita ang isáng magandáng panahóng sásapit.
¡Para manding nakikinikinita na, nakikinikinita na! ang isinisigáw n~g escribano; ¡sinasabi co na! hindî masiglá ang paglusong sa húcay ni guinoong Ibarra, ¡Nakikita co na! ¡Isang "Indio" naman lamang ang siyáng namatáy!
Sa ganitong pangyayari, kaming nagsiaklás ay wala nang nalalabing pag-asa munti man sa pagtatagumpay; sapagka't nakikinikinita ko, na sa likod n~g taksil na si Pablo at sa likod pa n~g ilan pang nahikayat niya, ay susunod naman ang ilan pa; at sa wakas ... sa wakas n~ga, ay marahil ang lahat na ¡Sukatin mo, Serafina, kung sa lahat nang itó ay may puso akong itatagal!
Itó namán ang pan~gatlong sulat na canyang ilinagdâ, na nagpapakikilalang nakikinikinitá na niyang maaamís ang canyang búhay sa canyang pag-owî dito sa bayang kinakitâan niya n~g unang liwanag: "Sa m~ga Filipino: "Totoong mapan~ganib n~gâ ang aking guinawâ ó ang aking gágawin, at hindî co kinacailan~gang sabihing pinag-ísip co munang magalíng bago co itinulóy. Talastás cong aayaw na gawín co itó halos ang lahát; datapuwa't talastás co rin namang hindî alám n~g halos lahát ang nangyayari sa aking púsò. Hindî mangyayaring mabuhay acó na aking nalalamang maraming nan~gagdurusa sa m~ga walâ sa catowírang sa canila'y pag-uusig dahil sa akin; hindî mangyayaring mabuhay acóng aking pinanonood ang aking m~ga capatid at ang canilang maraming m~ga hinlóg na pinag-uusig na waláng pinag-ibhán sa m~ga táong tampalasan; minámagaling co pang lumulóng sa camatayan, at ipinagcacaloob co n~g boong towâ ang aking búhay upang máligtas lamang ang pagcaramiraming m~ga waláng málay-sála sa gayóng walâ sa catuwirang pag-uusig. Talastás cong naaatang sa akin ang isáng bahagui n~g sasapitin n~g aking tinubuang lúp
¡Mangyari bagá! ang taás ay matangcád ayon sa alferez, catatagán ayon sa cay padre Dámaso; maiitím ang m~ga matá, catatagán ang ilóng, catatagán ang bibíg, waláng balbás, maitim ang buhóc.... ¡Aa! ¿at ang m~ga tan~ging señas ? Maitím ang barò, maitím ang salawal, mán~gan~gahoy.... ¡Aa! hindi macatatacas, tila nakikinikinita co na siyá. Hindi co siyá pagcacamal-an sa ibá, cahi't macatulad niyá.
Tila mandin nakikinikinita niyang calong ni Crisostomo si María Clarang hindi nacamamalay-tao, at sila'y nan~gawala sa cadiliman. Lumulucsong nanaog sa m~ga hagdanan, walang sombrero, walang bastón at parang sira ang isip na tinu~ngo ang plaza.