United States or American Samoa ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ang nagcacasaquit nitong masamang bagay na pag-iilaguin, ay nanghihina agad; guiniguinao siya cun minsan; ang marahil idinaraying nang man~ga maysaquit ay ang sicmura, na di man masaquit, ay tila siquip na bahag-ya na sila macahin~ga; marahil nasisira ang canilang ulo. Ang tiyan cun minsan ay sungmasaquit, cun minsan hindi; ang isinusuca nila ay verde ang color.
Doon sa dugong nacucuha sa nagcacasaquit nang Pulmonía , mayroong naquiquitang anaqui balat na maputi sa ibabao; cun minsan nama,i, ualang balat na gayón. Cun ang damdam nang maysaquit ay para nang sinabi co sa párrafo 26, ang pagsasangra,i, hindi macacagaling, cundi macasasama sa caniya cun minsan. Caya mapan~ganib ang caniyang lagay; datapoua ang gagauin doo,i, gayon.
Itong saquit ay bagay-bagay; datapoua ang aquin lamang sasaysayin dito ay ang pagpanaog ó ang pagluslus nang bituca sa pinaca supot nang bayag nang lalaqui, ó sa ilalim nang-punong catauan nang babayi. Cun ang bituca, ó ang linoob nang catauan ay tungmatalon, at naparoroon sa man~ga lugar na yaon; ang tauag sa nagcacasaquit nang gayon ay linuluslusan.
Caya naquiquilala, na ang nagcacasaquit nang Pulmonía, may sibol sa caniyang baga, sapagca nacalalo na ang labing apat na arao nang caniyang pagcacasaquit, at hindi pa siya dinaraanan nang malacas na paglura, pag-ihi, pag-iilaguin, ó hindi siya pinauisan.
Ang nagcacasaquit nang ganitong saquit, ay nalalagnat cun gab-i, ang camay ay quinig at mainit ang palad; pag-guising nang may catauan ay may pauis na malaqui, at totoo siyang nanghihina; masaquit ang ulo, mahirap ang paghin~ga, hungma-halinghing, at nauuhao siya; macati ang balat nang catauan; ang caniyang dila ay maputi, ang caniyang pulso ay madalas, puno at matigas; cun babayi ang maysaquit cun minsan inuurun~gan siya nang gatas.
Cun baga gumaling man ang maysaquit, siya,i, ga naliliyo, ó dungmarami ang caniyang dugo, ó quiniquisig siya sa man~ga catauan niya, ang gagauin agad, ay magsangra siya at maghusay sa caniyang pagcain, nang houag magcasaquit uli nang malaqui. Ang gagauin sa nagcacasaquit dahil sa inarauan; sa uicang castila,i, insolación.
Caya lamang nagcacasaquit ay cun ungmuunti ang cainitan nang panahon; na dahil doo,i, marahil dumaan ang saquit nang pag-iilaguin sa bagong ulan, na sungmusunod sa tagarao. Bago magcasaquit nang gayon ang tauo ay guiniguinao siya muna; sungmasaquit na totoo ang tiyan; nalilio siya at namumutla.
Ang nagcacasaquit nang gayon, ay hindi macahin~ga nang maloualhati ang caniyang dibdib ay tila siquip; cungmucumbo ang sicmura, ang tiyan, ang dibdib pati nang balicat. Ang may cataua,i, nauuhao,t, napupuyat, at ang paghin~ga niya,i main~gay; ang paghiga nang tihaya ay mahirap sa caniya; sungmusunod doon ang init, ang lagnat, at ang pagquinal nang puso; ang ihi ay malinao at hindi husay.
Hindi bagay sa caniya ang pagcain n~g maraming carne. Masama rin ang man~ga maiinit, ang man~ga may taba at ang gatas; ang suero ay mabuti sa caniya. Ang gamot sa icatlong bagay na saquit nang sicmura ó tiyan, na ang tauag nang tagalog sa nagcacasaquit noo,i, hinihilaban ó inaahito, sa uicang castila ay cólico de indigestión, ó ahito, ó empacho.
Cun ang arao ay mainit, ang man~ga cahoy, ang man~ga bato, pati nang tangso ó bacal man, na nalalagay sa arauan, ay totoong ungmiinit, na cun minsan hindi mahipo nang camay. Gayón din ang tauo cun siya,i, inarauan nang malauon, at lalo pa cun ang ulo ang tinamaan nang arao, nagcacasaquit cun minsan nang malaquing saquit na pinan~gan~ganlang insolación.
Salita Ng Araw