United States or Antigua and Barbuda ? Vote for the TOP Country of the Week !
Cun minsan dinaraanan ang maysaquit nang hindi macahin~ga dahil sa napacapuno nang dugo ang caniyang baga, na caya na-aalaman yaon, ay sapagca ang pagdaan nang saquit ay capag siya,i, nahihirapan nang pag-gaua nang anoman, ó sapagca siya,i, mataba,t, malacas cumain, ó marami ang iniinom na alac, at ang pulso doon sa oras nang saquit, ay matigas at malacas, at mapula ang muc-ha.
Cun baga sungmasaquit ang tiyan, nang mapurga siya, at hindi nag-iilaguin, ay sumpitin nang tubig na mainit-init na pinaglagaan nang culutan. Ang isa pang tandaan nang mangagamot, na hindi sucat tapan~gan pagcaraca ang purga doon sa bagong pinupurgang tauo, sapagca hindi pa na-aalaman ang nacacayanan nang caniyang catauan. Nota. 1.
Dila,i, tampalasa,t, ualang pacundan~gan sa matandang tauo,i, hindi gumagalang, ang masamang bibig binubuca lamang ay ang sinasabi,i, di na-aalaman. Ang pagbubulaa,t, pag-uupasala, paninirang puri, paglibac, pagcuta at iba pang sin~gao nang masamang dila inuulit-ulit na ibinabala.
Dahil dito sa man~ga tandang ito,i, na-aalaman, na hindi apoplegía ó panhihimatay ang caniyang saquit, at lalo pa cun siya,i, dinaraanan noong m~ga gayon damdam pag bagong nacacain. Cun ganoon ang lagay nang maysaquit, ay namamatay sa loob nang ilang oras.
Ang namamatay nang biglang pagcamatay, na hindi na-aalaman ang dahilan, ang nalunod sa tubig, ang natamaan nang culog, ang babaying sinusubaan, pati nang namamatay nang biglang pagcamatay nang macapan~ganac siya, ang nagbicti ó ang binitay, at ang iba pang sasabihin co sa man~ga párrafong isusunod dito, ay hindi sucat ilibing hangan di maramdamang mabaho baho na ang catauan.
Gayon din ang mahinang tumiboc, ó mababa ó munti sucat maquilala nang alin mang tauo. Ang pulsong lungmiliban, ay na-aalaman ding nang lahat, sa macatouid: na yao,i, cun tungmitiboc nang macailan, saca napapatahan ó lungmiliban nang isang pagtiboc.
Maigui rin patacan ang mata nang dagta nang dahon nang pandacaqui. Ang gata nang aligban~gon ay mabuti naman doon. Itong láhat ay aral ni P. Clain; datapoua hindi co na-aalaman cun macagagaling yaon. Dapat atohing gauin ang píldoras número 57; ó cun ibig mo ay basain ang mata nang alac sa misang pinagbabaran n~g cataua,t, dahon nang argémone , yaon bagang damong itinuturo co sa párrafo 338.
Cun baga ang sugat ay nadoroon sa tiyan at hindi lungmalabas ang bituca ay gagamutin ang may catauan para nang turo sa capítulong ito; datapoua cun malalim ang sugat at ang bituca ay lungmalabas, uusisaing maigui cun nabutas ang bituca, at cun baga nabutas, na caya na-aalaman sapagca linalabasan nang dumi doon din sa butas, ay houag anomanahin cun munti ang sugat; datapoua cun malaqui, ay tatahiin nang sangpouong bilong abaca na pinagquitan nang houag lumabas ang dumi, at ang dulo nang itinahing abaca, ay pababayaang lumauit sa labas nang tiyan nang mahila cun malauon, at pagca siyang cusang sumunod sa camay nang humihila.
Bucod dito,i, lalag-yan siya sa tiyan at sa bay-auang, pati sa m~ga hita nang man~ga basahang babad sa tubig at sa sucang matapang na magcasingdami, na yaon ay papalitang parati pagca tuyo tuyo na, at inaalis tuloy pag ungmuunti na ang paglabas nang dugo. Ang pamamaga nang bahay tauo sa loob nang catauan nang babayi caya na-aalaman, sapagca masaquit ang tiyan, at tila nauunat.
Ang mucha,i, namamaga, at pungmupula, ó ungmiitim caya; mayroong lungmalabas na bulang maagquit; at capag lungmalabas na ang bula ay yaon ang pagtahan nang saquit; saca ang may cataua,i, nahihilim, at pag naguising ay hindi na-aalaman niya ang nangyari. Ang pulso,i, madalas, at munti cun bago; saca lungmalacas, at sa catapusan n~g hirap, ay madalang at mahina.