United States or Ethiopia ? Vote for the TOP Country of the Week !
Sa guintong calansing may bin~ging matunog: luha'y aapihin, ó bagsic n~g utos, puri ilulugso, ó pabubusabos, buhay man ó caniyang bagay pasasalot. At, aniya sa lupa ¡ó punong pitagan n~g salaping toua, ó lumbay cung minsan, n~g tauo ó bayan, lacas mo'y asahang magbulid sa uala sa di cayang buhay!
Cun baga caya ungmiihi nang nana ang maysaquit dahil sa siya,i, mayroong bato sa pantog ay magaling uminom siya nang café touing umaga; at sundin ang man~ga turo sa capítulo 46. Ang pagcati nang punong catauan pati nang pag-ihi nang nana, ay dala cun minsan ng pag-gaua nang mahalay.
Binabatac lamang nang dalaua catauo ang dalauang casangcapang pagtatamaan, at saca ang isang tauo ay caniyang pinatatama ang dulo nang buto sa caniyang susuutan; cun minsan ay hindi cailan~gan ang tatlo catauo, at na-aari ang isa, cun maalam alam humipo,t, tumin~gin. Cun baga hindi lamang lungmilingsad ang buto cundi nabali pa, ay gagamutin muna ang pagcalingsad, bago gamutin ang pagcabali.
Saca pag nacalalo ang dalauang oras ay susumpitin: at cun hindi ungmunti ang lagnat, at lalo pa cun matigas ang pulso, at ang maysaquit ay naghihilim, ó tila nasisira ang bait, ay cailan~gan sangrahang minsan pa, ó macalaua man, sa man~ga unang dalauang; arao, cun hindi nauauala ang malaquing cahirapan nang lagnat.
Ang sibol ay minsan lamang gamutin arao-arao, at touing gagamutin ay papaltan ang micha nang ibang bago, at susumpitin ang butas nang sibol nang tubig na pinaglagaan nang dahon nang hagonoy, at macabuhay: ang isusumpit sa sibol ay sumpit na cauayan, cun ualang iba.
Sa ganáng akin, ang mátutunghayán n~gayón n~g m~ga mambabasa ay isáng aklát na mainam, isang aklát na dapat bigyán n~g papuri, hindi dahil sa itó'y nakáwiwili lamang basahin kundi alang-alang pá sa wagás at maníngníng na damdamin n~g kumatha: ang maalab niyáng nasang ang dukha ay igalang at masugpu ang ugaling hanggáng n~gayon ay umiiral pa sa ibá, at kung minsán ay sa dukha rín, na inuuna ang salapi bago ang lahát; minámahál na higít sa puri, sa dan~gal, sa katungkulan at wastong ugali.
Cun minsan gagaling ang maysaquit pag linabasan sa catauan nang man~ga butil na marami na puno nang tubig. Ang pulso ay munti. Cun natutuyo ang dila at nauunat ang tiyan nang maysaquit, ó cun nalilio, ó nagsisin-oc, ay namamatay na ualang magaua.
Nagcacasaquit din nang ganitong saquit ang matamaring cumibo, ang hinica, ang nan~giqui, ang nag-ilaguin nang malacas, at ang inurun~gan nang galis, buni, ó nang sa bouan bouan cun baga babayi. Caya ang pag-gamot doo,i, maliuag; datapoua cun minsan ay gagaling ang maysaquit cun talaga siyang gagaling capag sundin niya ang man~ga ituturo co n~gayon.
Ang uica nang iba, na totoong magaling na gamot sa gayong sibol ang ugat nang calaboa, na binabayo muna,t, pinapatacang sabay nang caunting lan~gis nang niyog at siya ang itinatapal doon. Nota 2. Pag nagsusugat at nasisira ang ilong nang tauo, cun minsan gagaling siya pag ininom nang mahabang panahon ang bilin sa número 57. Datapoua,t, magpupurga naman siya nang malimit-limit bilin sa número 21.
Cun baga marumi ang sicmura nang maysaquit, ay cailan~gang pasucahin nang mahinang pasuca, número 35; at cun hindi manabi para nang dati, ay houag pacanin nang marami; at painumin siyang maminsan-minsan nang caunting ruibarbo ó maná, número 82. Nota. Cun minsan ang babayi, at gayon din ang lalaqui, sinusubaan dahilan sa man~ga sinasaysay sa capítulo 74.