United States or Cabo Verde ? Vote for the TOP Country of the Week !
Sa aking kamusmusán ay wala akong naisip liban sa akalang baká dinalá n~g asuang ang bankay, sapagka't dito sa atin ay karaniwan ang paniwalá sa gayón, lalong lalo na sa m~ga kabataan dahil sa m~ga na didin~gig sa matatandá.
Samantalang ganap ang katahimikan, sa isang malaking bayang nasasakop ng Maynila at sa tapat ng isang tindahang tagalog, nan~gakaupo ang maraming binata at ilang matatanda. Sapagka't kaugalian na ng lahing Lakandula na ang mga binata't dalaga ay man~gagliliwaliw sa liwag ng bowan ang karamihan ng binata na nag upo sa tapat ng tindahang nabanguit ay nan~gagyayaang maglakad sa liwanag ng bowan.
Sabihanang dahil daw sa akin ay pinag-uusig n~g boong calupitán ang aking m~ga magulang na matatandâ na, ang aking m~ga camag-anac at patí n~g m~ga táong hindî co kilalá.
¡Iyan n~gâ! ¡iyan n~gâ! ang inúlit n~g canyáng m~ga cacampí. ¡Sumasacatuwíran! ang ibinulóng na nan~gagdidilidili ang iláng matatandâ. ¡Hindî co naisip cailán man ang bágay na iyán! ang ibinulóng ni capitang Basilio. Datapuwa't ¿paano ang paggawâ ninyó niyán? ang itinutol sa canyá n~g isáng mahirap sumang-ayon.
Ang saquit na pinan~gan~ganlang taon, ay marahil dumaan sa man~ga lalaqui, sa man~ga babayi; marahil namang dumaan sa man~ga bata pa sa man~ga matatanda na: Ang tauag nang castila sa saquit na ito,i, alferecía. Ang may cataua,i, cun biglang tamaan noong saquit na yaon, ay sungmisigao at naboboual, na pagcaraca hindi siya nacacaalam tauo.
Ang di lubhang malaking pagkakaalitan ó pagmumungkahian sa isang nayon ay matatanda na lamang ang pinagsasakdalan n~g nagkaalit at siyang humahatol ayon sa patotoo n~g m~ga saksi at alinsunod sa minanang kaugalian sa kanilang m~ga kanunuan , ang hatol naman n~g matatandang ito ay lubhang pinakagagalang at ginaganap nila. =Pag-uutan~gan.=
"Oh Pacita! marámi pa sa áting mga matatandâ ang di nakababatíd sa di mapupuwíng na katotohánan na ang katubúsan ng Lahì ay nasasakamay din nátin na magiging mga iná sa araw ng búkas!..."
¡Kinacailan~gang sumunód tayó sa canyá! ang inúlit n~g iláng matatandâ. ¡Kinacailan~gang sumunod, sa pagca't cung hindî, tayo'y ibibilanggong lahát n~g alcalde! ang idinugtóng n~g boóng capanglawan n~g ibá, namáng matatandâ. ¡Cung gayo'y sumunód, cayó at cayó na lámang ang gumawa n~g fiesta! ang ipinagsigawan n~g m~ga báta ¡iniuurong namin ang aming m~ga ambág!
¡Macapagsasalitâ na cayó, sa pagcá't cayó'y pinakíkinggan námìn n~g boong pagmimithî! ang sinábi n~g m~ga binan~guít na m~ga caibigan, at iba pang m~ga táong nan~gagpápalagay na siya'y dakílang mananalumpatî: nan~gag-úubo n~g bóong ligaya ang m~ga matatandâ at caniláng pinagpípisil ang dalawáng camáy. Pagcatápos na macapagpáhid n~g páwis si capitán Basilio n~g canyáng panyóng sutlâ, ay nagpatúloy n~g pananalitâ: Yamang lubháng nápacaganda ang inyong calooban at mapagbigay lugod sa ating abáng cataohan, sa pagcacaloob sa aking acó ang macapagsalitáng máuna sa sino mang náririto, sasamantalahin co ang capahintulutang itóng sa aki'y ipinagcaloob n~g bóong cagandáhan n~g pusó at aco'y magsasalitâ. Iniisip n~g aking isip na aco'y sumasaguitnâ n~g cagalanggalang na Senado romano, "senatus populusque romanus", na sinasabi nátin niyóng m~ga caayaayang panahóng sa caculan~gang pálad n~g Sangcataóha'y hindî na magbábalic, at aking híhin~gin sa "Patres Conscripti", ang sasabihin marahil n~g pantás na si Ciceron, cung siyá ang málagay sa catayuan co n~gayón; hihín~gin co, sapagca't capós táyo sa panahón, at ang panaho'y guintô, áyon sa sábi ni Salomón na sa mahalagang pinag uusapan n~gayo'y sabíhing maliwanag, maiclí at walang
Ang man~ga sangol, ang man~ga matatanda, at ang man~ga babaying buntis, lalo pa ang nahirapan sa pan~gan~ganac, ay marahil daanan nitong ganitong saquit. Cun baga nagcacasaquit ang tauo nang ganoon, sapagca nagambol, at lungmubay ang dinaraanan nang ihi ay ualang magauang gamot doon.