United States or Guyana ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ang lahat na bagay na apoplegía ay maliuag dumaang uli, cun hindi malacas cumain ang maysaquit, at lalo pa cun hindi cumain cun hapon.
Cun minsan namamaga ang isang labi nang bibig at ang ilong. Itong man~ga bucol na pinan~gan~ganlang bicat, ay matigas, hindi mainit, hindi masaquit, at tila louag doon sa quinadoroonan, sapagca cun ugain n~g daliri ay ga sungmusunod. Cun ang binibicat ay bata, ay hindi maliuag gamutin; datapoua cun matanda ay malauon bago mauala ang bicat.
Itong ganitong cólico ay hindi maliuag gamutin; painumin lamang ang maysaquit nang maraming totoong malacucong tubig na malalahocan, cun ibig, nang azucar ó asin. Maigui rin ang tubig na pinaglagaan nang bulaclac nang alagao. Datapoua cailan~gan painumin ang maysaquit nang marami, sapagca cun caunti ang inumin ay nalalauon ang pag-galing.
Bago gamutin ang maysaquit, ay cailan~gang maalaman, at usisain munang maigui, cun ano caya ang saquit niya. Ang lalong maliuag sa lahat ay ang pagquilala nang man~ga saquit; n~guni sa man~ga isusunod cong sasabihin dito, ay mahahalata cun minsan cun anong bagay na saquit ang nadoroon sa may catauan.
Ang pinagmumul-an nitong saquit, ang malaquing galit ó toua; ang pag-iisip nang maliuag ó pagtin~gin nang maliuag; ang pagtin~gin nang malauon nang pataguilid; ang pagcain nang marami,i, masarap; ang pagpambo nang malauon sa mainit na tubig; ang palo ó sugat sa ulo; ang paggauang parati nang mahalay; ang mahigpit na tali sa liig, ang pag-aamoy nang masamang sin~gao ó amoy, ó cun ang may catauan inurun~gan nang pauis, galis ó buni ó nang saquit sa bouan bouan cun baga babayi; ó cun siya,i, inarauan.
Cun gayo,i, ang atay tungmitigas, ó tila may sungmasaquit doon, lalo pa cun bagong nacacain, ó cun siya,i, napagal nang pag-gaua nang anomang mabig-at na gaua; ang isa pa roon ay hindi maihiga niya ang canang taguiliran; nananab-ang siya nang pagcain, at mapait ang bibig. Cun gayon ang icterecia , ay maliuag mauala.
Sa provincia nang Batan~gan doon sa man~ga bayang malayo sa dagat, ay malimit itong saquit, nang pamamaga nang liig, at marahil dumaan itong saquit sa man~ga babayi. Itong saquit ay hindi maliuag gamutin cun bago; datapoua cun lauon ay hindi na maari.
Ang isa pang iquinasasama nang catauan nang tauo,i, ang pag-inom nang alac. Ang tauong totoong ungmiinom nang alac, maraling tumanda; cun minsan hinihica, ó namamaga ang dibdib at nagcacasaquit nang bagaybagay na saquit, na maliuag mauala, sapagca hindi matablan nang gamot ang caniyang payat na catauan.
Uala ring gagauing maliuag na bagay sa caniya't yari balang maibigan, siyang nagbibigay nang caparusahan nang sa man~ga utos niya'y sumusuay. At ang gumaganti naman ay siya rin nang lan~git, sa man~ga may gauang magaling sa caniya nama'y ualang nalilihim maguing gaua't uica't iniisip natin.
Itong saquit na ito,i, maliuag gamutin; magaling doon ang suero número 17, ang píldoras número 18, pati nang sa 57; maigui rin ang man~ga gulay at ang man~ga saguing etc. na nacagagaling-galing cun malaon. Ang gagauin nang tauo, capag nararamdaman, na siya,i, magcacasaquit na.