United States or Hungary ? Vote for the TOP Country of the Week !
Nang mga araw na yao'y sariwang-sariwa pa ang usapín ng "Muling Pagsilang", at pinag-aalinlañganan ng marami ang katibayan ng malayang paglalathala ng anománg babasahin, magíng ito'y aklat o pahayagan kaya. At ... sa pakikibagay sa panahon hindi sa takot ang kumatha nitó'y dinaíg ng makatuwirang payo at ang kaniyang aklat ay malaong natulog sa "isang madilím na silid".
Ang kanilang masasayang pag-awit ay natigil na at sa malalabay na lilim ng mga halaman ay doon nangaroon at nagsisipagpahinga: ang mga pipit, ang mga maya at iba't ibang ibon ay tahimik ng lahat. Sa mga halaman ay walang mamamalas kundi ang katahimikan ang naghahari at ang mga punong kahoy na kung gumagalaw lamang ang mga dahon ay kung nahahalikan ng palaypalay na simoy ng malayang amihan.
¡Sayang! ang isinagót n~g babaeng tagláy ang túnay na pagpipighatî; casabiháng hanggang sa icasampong oras n~g umaga búcas, ang m~ga calolowa'y malayang naglilibot at naghihintay n~g sa canilá'y pagbibigáy guinhawa n~g m~ga buháy; na ang isáng misa sa m~ga panahóng itó'y catimbáng n~g limá ó anim na misa sa m~ga ibáng araw n~g isáng taón, ayon sa sabi n~g cura, caninang umaga.
Nasabi ko ang ganyang malayang kurokuro, dahil sa nasaksihan ko, oo, Kasamang Delio, nasaksihan n~g dalawa kung mata na ang m~ga kinatha n~g tatlo nating "hari n~g sariling dulaan" ay hindi na maihuhuli, maging sa layon, sa isipan, sa diwa at sa kabuuan man, n~g m~ga nakatha n~g m~ga nabanggit ko nang mandudulang taga ibang lupa.
Tungkol sa orang-laut at orang malayo ay di mapagtatakhang siyang pinagmulan n~g m~ga taong bayan dito ayon sa kanilang ayos at paraan nag pamumuhay. Tungkol sa m~ga moro sa Magindanaw ay masasapantahang siyang m~ga huling naparito at ayon sa kapaniwalaan n~gayon ay siyang m~ga kasabay ó kasunod n~g m~ga taga malayang nagsipamayan sa Borneo noong dakong 1400. =Ikaapat na Pangkat.=
Dí masasabi ñg punó ó parí na sila lamang ang mananagot ñg maling utos; binigyan ñg Dios ang bawat isa ñg sariling isip at sariling loob, upang ding mapagkilala ang likó at tapat; paraparang inianak ñg walang tanikalá, kundí malayá, at sa loob at kalulua'y walang makasusupil, bakit kayá ipaaalipin mo sa iba ang marañgal at malayang pagiisip?
Mangyari'y sa París akó lumakí at doón ko kinámihasnáng mákita ang malayáng pagsisintahan na dî ikinúkubli at lalò pa ang ikahiya, at siyáng totoó, na ang m~ga pagsisintahan ay isáng bagay na katutubo sa babai't lalaki, kayâ dî ko mákita ang matwíd kun bakit ang gayó'y ating ikahihiyâ.
Isang kasangkapang gamit n~g babae at kung magkaminsa'y pati n~g lalaki, bibig na malayang nakapagsasabi n~g oo at hindi n~g sama at buti , isang kasangkapang sa nagsisikasi'y papel at panulat, gayuma't buhawi, sangla n~g pag-ibig, na namamayani sa lahat n~g pusong bihag na parati.
Lamang, ay isang sagabal ang nararamdaman niya waring pumipigil sa kanyang m~ga bagwis, parang lubid na bumabaliti sa m~ga pakpak niya at siyang hindi ika-panibulos n~g kanyang m~ga lakad. Si Elsa ay malayang singlaya n~g hangin na maaari n~gang makasunod sa bawa't pithaya n~g pusong sumisintang wagas.