United States or Micronesia ? Vote for the TOP Country of the Week !


Iyán ang m~ga kaaway n~g bayan; pagka't silá ang pumápatáy sa kalulwá nitó. Dahil sa kayaban~gang masabing sila'y nakaiintindí n~g wikang dayo, ay ipinagpápalít na, ang kaniláng dan~gál....

Ibig supilin ang lahát; paáno'y walâ siyáng pinakamimithî kundî ang sambahín, kilalánin at tawaging harì harì sa lahat ng bagay, harì ng lahát ng táò, kung mangyayári, ng kanilang mga pag-aarì, katawán at damdamin... Iyan ang kanyang adhik

Nang sila ay manaog sa gusaling yaon, ay kasunod na nila ang kung anoanong bulun~gan n~g m~ga taong mapagbigay n~g kahulugan sa kahi't anong makitang kilusan n~g isang babae't isang lalaki na gaya na n~ga n~g kina Tirso at Elsa. ¡Masama ang lagay n~g dalawang iyon! Malamang na malayo ang abutin n~g kanilang m~ga lakad....

Payapa n~ silá, sa pagkákaupo siyáng ináani; galák n~g pagsuyo, pinagúusapan, ang ikárarangál n~g kaniláng puso na ganitóng saád nang minsáng mahinto: «Kay damot mo namánkay Osong na sabi, «isáng halík lamang, itulot mo kasi, nang ako'y maalíw at nang magkaroón n~g isá pang saksí!...» «¡Ayáw ko! ¡ayáw ko!...» kay Tuníng na tanggí.

N~guni at nang siya'y dumating sa bahay hapo na sa gutom ang asawang hirang anitong babae ay bakit nabalam diwa yata'y ikaw ay nakipagsugal. Sagot nang lalaki ang iyong pesetas ay nabayad lamang na lahat sa alak ang kainumang ko ay niyong matapat ako sa tindaha'y kanilang tinawag.

Matapos ito ay binibitiwan n~g isang matandang babae ang panyô niyang hawak sa kamay at dinadampot ang dahon n~g palma at kapwa humihihip n~g kanilang pakakak at sumasayaw na matagal sa palibot n~g isang baboy na nakahanda sa lupa. Ang isa'y nagsasaysay na marahan sa araw at ang isa naman ang sumasagot. Ano pa't ang araw at ang dalawang matandang babae ay parang may pagkakaunawaan.

77. =Anó ang palapalagay hinggil sa pakakapatay kay Bonifacio?= Hindi nagkakaisa ang lahat sa kanilang kuro at palagay ukol sa pagkapatay na yaon sa Ama n~g ating Paghihimagsik. Nagkakasalun~gatan at nagkakaibá. May nagsasabing tumpak at may nagsasabing hindi. Si José Clemente Zulueta ang siyang, umanó, nagsabi, na "Kailan~gan sa ikapagtatagumpay n~g Paghihimagsik ang pagkapatay kay Bonifacio, n~g m~ga panahong yaon": at ang kilalang mananalaysay na si Epifanio de los Santos, sa kanyang isinulat ukol kay Bonifacio, na pinagkunan n~g ilang mahalagang salaysay n~g munting aklat na ito, ay wari'y nagpapakilala n~g pagsang-ayon sa kuròng yaon ni Zulueta; subali't si Mabini, ang Dakilang Lumpo, ay kasalun~gat. Anitó sa kanyang tal

Sa pook na yaon, na bahagya nang inaabot n~g liwanag n~g kumpolkumpol na ilaw sa may panggitnang panig n~g bulwagang wala yatang kasinglaki, kaginsaginsa'y nalin~gapan ni Elsa't ni Tirso, samantalang si Dioni'y sa kaibayong gawi nakamata, ang isang babae't isang lalaking marahil ang isip ay wala sa gayong pagdiriwang kundi naglalakbay sa dako pa roon n~g m~ga pangarap ... At ang kanilang anyo't m~ga kilos ay siyang nagpapaakala n~g ganito.

Ang m~ga taga Bisaya ay sumasampalataya rin n~g halos kagaya n~g m~ga taga Luzón, dahil sa ganang kanila, ang Bathala nating lumalang n~g sangsinukob at lumikha n~g tanang kinapal ay kinikilala rin at kanilang pinamamagatang Laon.

Wala, wala na, nauwi na lamang sa pangarap ang kanyang maligayang kahapon. Oo, ang lahat ay parang maitim na lamang na ulap para sa kanyang palad. Naglaho na ang kanyang langit, naglaho na si Leoning at nilimot ang sumpa. Naglahong lahat! Oo, naglaho ng lahat, at wala ng kapagapagasang pamuli pang manumbalik ang kanilang masayang kahapon.