United States or American Samoa ? Vote for the TOP Country of the Week !
Samandaling huminto si Dario na waring ina-ala-ala ang tanang pangyayari na isinasaysay niya. Lumipas ang ilang saglit at, pagkatapos na silang nan~gagkakaharap ay uminom sa dulot na matamis at tubig nang may tinda, ay ipinatuloy ni Dario ang kaniyang pagsasalaysay.
Hindî cayâ isinásaysay co sa inyó ang isáng palatuntunan ó panucál
Cumikisláp ang bágong búhay sa boong cataohan n~g dalaga: pawang magaling at maganda ang canyang tin~gin sa lahát; isinasaysay ang canyáng pagsintá sa pamamag-itan niyang calugodlugód na asal n~g isáng virgeng palibhasa'y waláng namamasdán cung dî m~ga budhîng dalísay, hindî nakikilala cung anó ang dáhil n~g m~ga paghihiyahiyâan.
Napagkilala niya ang sa caluluwang iyong dinaramdam, na isinasaysay sa isang pag-awit, at nan~ganib siyang magtanong sa sarili n~g cadahilanan n~g gayong pagpipighati. Mapanglaw at nag-iisip-isip n~g siya'y masumpong n~g Capitan General. Sasamahan ninyó acó sa pagcaín sa mesa; pagsasalitaanan nátin doon ang nauucol sa m~ga batang nán~gawala, ang sa canya'y sinabi.
"Ang unang pinacabún~ga n~g napagtalacayang itó ay ang pagcapagbalac ni Rizal, na cung mapag-unawa sana n~g canyang m~ga cababayan, na cawan~gis n~g canyáng pagcaunawa, ang pagcacapantaypantay na iyan, ito'y maguiguing isang paraan upang maipailanglang ang dunong n~g m~ga filipino. Dumatíng siya sa paniniwalang matáas ang pag-iisip sa pag-aaral n~g m~ga tagalog cay sa m~ga castila (ang iláng m~ga castilang n~g panahóng yao'y canyáng nakilala;) at canyáng sinsasabi n~g boong galác ang cadahilana't dumatíng siyá sa ganitong paniniwalâ. Sa ganito'y canyáng sinasabi: Sa m~ga colegio sa amin ay isinásaysay na lahát sa wicang castila, catutubong wica n~g m~ga castila, at wicang hindi namin kilalá; cayâ n~ga't dahil dito'y kinakailan~gan naming magpumilit n~g higuit cay sa canilá sa pagpiga n~g pag-iísip, upang maunaw
Anopa't lahat na n~g karain~gan sa panglulupig, panggagahasa, m~ga kasagwaan, pagtin~gin sa pilipino na parang iba sa pagkatao kaysa m~ga Kastila na ginagawa n~g m~ga "fraile" ay siyang isinasaysay sa ikalawang tanong na ito.
At ang sanhi n~g lahat ay mapagkikilala sa isinasaysay n~g kalatas na itong kanyang sinusulat sa gayong pagiisa sa loob n~g kanyang tahimik na silid: "Pasay, Enero I, 1916."