United States or United States Virgin Islands ? Vote for the TOP Country of the Week !
= Juan L. Arsciwals. = Tundo, Maynila, S. P. Sept. 8, 1915. Umaga n~g ika 29 n~g Hunio n~g 1914. Ang maluwang na daang Azcarraga, sa dakong Tundo sa panulukan n~g daang Ilaya, na kinatatayuan n~g isang malaking pagawaan n~g tabako, ay marami ang nagtayong m~ga manggagawa; m~ga babai't lalaki, matatanda't bata. Pulúpulutóng ang pagkakaáyos.
Sa malaking pagawaan n~g tabako sa daang Ilaya, bagama't nakabukas maluwang niyang pinto, ay wala namang makikitang isa mang manggagawa.
Humin~gî si Rizal, at pumayag naman ang Gobernador, n~g malakíng lupang walang nagmamay-árì at walang pananím, sa dacong ilaya n~g Dapitan, at canyang tinamnán n~g sarisaring cahoy na namumun~ga n~g macacain at n~g iba't ibang halaman.
Saa't saan man, at ang lahat halos n~g dako n~g panulakán n~g m~ga daang Azcarraga at Ilaya, ay kakikitaan n~g maraming m~ga manggagawa na ang m~ga mata ay pawang napapako sa iisang pook; sa maluwang na pinto n~g isang malaking bahay, n~g bahay pagawaan n~g tabako na kanilang pinapasukan. ¡Kay tagal nila...! ang pabulalas na wika n~g isa sa nagkakalipon.
Sa m~ga lupaing na sa dacong ilaya n~g daigdig, pagdating n~g batang babae sa labing tatló ó labing apat na taón ay dinaratnan na n~g sa panahon, tulad sa buco cung gabi na kinabucasa'y bulaclac na. Sa calagayang iyang pagbabagong anyò, puspós n~g m~ga talinghag
Iyan, pó, ang sagot nang caramihan, iyan, pó,i, ang estudianteng anac ni cabezang Dales. Iyan, pó, ang capatid ni Pili, ang sigao nang iba. Iyan, pó, ang uica naman nang isang dalaguitang naroroon sa plaza , iyan, pó,i, si "Batícot na cabanal-banalan", cung tauaguin naming mañga bata doon sa ilaya.
Nagtatanuñgan sa plaza , cung sino caya yaong lalaquing dumaan doong matigas ang soot, at mabilis na parang quidlat ang tacbo nang cabayong sinasaquiyan niya; at ang mañga dalagang taga rito sa Tanay, na may pagcaosiosa nang labis, ay silang una-unang nagtatanuñgan at nagsasagutan. Iyan, pó, ang uica nang isa, ay ang anac ní cabezang Angi. Iyan, pó,i, si Proper, na taga Ilaya, ang sagot nang iba.
Salita Ng Araw