United States or Palau ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ngayon, pó, aniya, ay iuurong co nang caunti ang aquing salita, at sasabihin co, pó, sa inyo, na cung mahigpit ang aquing maestro, ay lalo pa póng mahigpit ang aquing magulang tingnan, pó, ninyo ang canilang guinagaua.
Cun magsasalitá ay sayahan, n~guni lalangcapán nang cahinhinan; houag maglalasing, sapagca,t, cun mapagdimlan na ang isip, ay di na maalaman ang guinagaua ó sinasabi. Houag magpaquita nang quilos masamá, na para baga nang mamualan, dumampót nang lapang lapang na ulam, ó tinapay, uminóm nang maraming alac, nang di mauicaang matacao ó lasing.
Caya guinagaua ito,i, nang houag macamatay sa maysaquit ang malaquing pamamaga nang boong catauan niya; saca dahil doon sa paghiuang yao,i, lungmalabas ang pinaca camandag nang man~ga sungmibol na bulutong, na palibhasa,i, hindi pinalalauong pinatatahan sa laman nang tauo, ay hindi lungmalalim ang man~ga hucay nang bulutong, at hindi nasisira ang hichura nang muc-ha; bucod dito ang balat ay lungmulubay; nauauala ang pagcati, at ang pamamantal nang muc-ha,t, liig.
Di baga naquiquita, pó, ninyo, ó nabalitaan caya, na pangagaling sa Maynila niyong mañga nasabi cong bata, at cahit ano ang natutuhan nila doon; ay pagdating, pó, rito sa bayan, ó sa bayang canilang pinagbubuhatan; ay hindi na sila marurunong gumalang sa matatanda, at ang pagpupugay man pó, sa mañga puno, at sa mañga Sacerdote ay hindi na guinagaua?
Gamot sa quinagat nang buaya ó pating. Cun mayroong tauong quinagat nang buaya ó pating, ang gagauin doon ay hugasa,t, linising maigui ang sugat nang alac na malacuco. Doonan nang asin ang sugat lag-yan nang caputol na sun~gay nang usa na sinunog número 30; at pag bumutao ang sun~gay, gamuting para nang guinagaua sa ibang sugat.
Ang guinagaua nang iba hindi ang gatas cundi ang suero noon, siya ang iniinom. Caya cun baga nacacayanan ang suero nang sicmura nang maysaquit, ay mabuti inumin niya yaon; houag lamang uminom siya pagcaraca nang marami hangang hindi pa bihasa. Datapoua gamitin man nang maysaquit ang gatas, gamitin man ang suero hindi macagagaling sa caniya cundi ituloy gauin nang ilang bouan calauon.
Maigui rin dito ang talaba na yao,i, hindi lulutuin, cundí pagcaraca,i, cacaning hilao. Dito sa Filipinas ang natutuyo ang catauan ay magaling uminom siya nang tuba sa niyog ó sa caong, datapoua houag ang maasim. Mabuti rin ang siya,i, cumain nang man~ga sarisaring matamis na guinagaua sa man~ga trapiche.
Datapoua,t, naubos ang salaping dala niya, napagod siya nang di hamac, nang calalacad dito,t, doon, at hindi lamang hindi pinaquingan ang caniyang pag-iiyac, at ang mañga caraiñgan nang caniyang mañga caquilala at camag-anac, na pinintacasi niya, cundi bagcus ay nanaog ang isang mahigpit na hatol at sentencia , na ang iniuutos doon, ay: ipadala agad sa Balabac si Próspero "Baticot anac ni don Andrés Baticot at ni doña María Dimaniuala, na taga Tanay; dahilan sa caniyang masasamang caugalian at antecedentes at dahilan sa mañga perjuiciong guinaua at guinagaua niya sa caniyang capoua tauo."
At bagamang cahit magcapatid sila ang caugalia'y di nag-cacaisa, ang sa cay Clotildeng guinagaua toui na ay ang cagalin~gan niyong caluloua. Siya'y di gumamit magpacaylan man niyong pananamit na lubhang marin~gal. tunay na caniyang kinasusuclaman yaong masasaguang man~ga cagayacan.
Ano mang bagay na naririn~gig nilang magaling sa nan~gan~ganac guinagaua pagcaraca, lalo pa cun turo nang matanda, ó nang man~ga man~gagamot na mangmang, na hindi man marunong bumasa.
Salita Ng Araw